چکیده:
انجیل توماس از جمله کشفیات نجع حمادی و مبتنی بر عقاید گنوسی ـ مسیحی است و پژوهشگران تحقیقات بسیاری را در زمینههای تاریخی و مذهبی پیرامون این کشفیات و مخصوصا عقاید گنوسی که حاکم بر بیشتر این متون است، انجام دادهاند؛ که میتوان گفت در این راستا بهدنبال کشف یک مسئله بودهاند و آن اینکه گنوس به حقیقت نزدیک است یا مسیحیت؟ در این مقاله نیز یکی از متون نجع حمادی (انجیل توماس) و عقاید موجود در آن (گنوسی ـ مسیحی) مورد نقد و بررسی تطبیقی با قرآن کریم قرار گرفته است که میتوان گفت طبق این بررسی تطبیقی، بیش از نیمی از گفتارهای منسوب به حضرت عیسی در این انجیل ساختگی و مخالف با آموزههای اسلامی است و این ادعا را که ۱۱۴ گفتار موجود، منسوب به آن حضرت است، بهنوعی مردود میشمارد. البته بخشی از گفتارها دارای تطابق ظاهری با آموزههای اسلامی است؛ اما لازم به ذکر است که همین بخشهای مشترک نیز بر اساس بررسی انجامشده، با روش و نگرش اسلامی در تقابل است.
The Gospel of Thomas is one of the discoveries of Nagaa Hammadi and is based on Gnostic-Christian beliefs. Researchers have done a lot of historical and religious studies about these discoveries, especially the Gnostic beliefs that dominate most of these texts. They have sought to discover which one is closer to God, Gnosis or Christianity? In this paper, one of the texts of Nagaa Hammadi (the Gospel of Thomas) and its beliefs (Gnostic-Christian) have been comparatively studied based on the Holy Qur'an. It can be argued that according to this comparative study, more than half of the sayings attributed to Jesus in this Gospel are fabricated and contrary to Islamic teachings, and the claim that the 114 existing sayings are attributed to Jesus is rejected. Some of the sayings seem to be consistent with Islamic teachings; however, it should be noted that, based on the conducted study, they are also in conflict with the Islamic method and attitude.
خلاصه ماشینی:
بنا بر متن انجیل توماس و عقاید گنوسی غالب بر آن، از جمله تضاد و مخالفت روح و جسم و دنیا و آخرت، میتوان گفت: در این گفتار نیز به مضمون زهدگرایی و ترک دنیا و تعلقات آن اشاره شده است؛ زیرا در این عقیده، آنگاه که انسان بهوسیلة دنیا و متعلقات آن در بند شود، دیگر روح نمیتواند به معرفت و گنوس دست یابد.
». همچنین در روایات بسیاری نیز به مسئلة دنیا و بهرهگیری صحیح از آن و کسب و کار و تلاش اشاره شده است؛ تا آنجاكه از کار و تلاش برای بهدست آوردن روزی حلال، به عبادت برتر تعبیر شده است؛ از جمله رسول اکرم( میفرمایند: «الْعِبَادَةُ سَبْعُونَ جُزْءاً أَفْضَلُهَا طَلَبُ الْحَلَالِ» (کلینی، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۷۸)؛ امام رضا( نیز اجر چنین شخصی را بیش از جهاد در راه خداوند دانسته است: «الَّذِی یَطْلُبُ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا یَکُفُّ بِهِ عِیَالَهُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» (همان، ص۸۸)؛ اما آنچه از آن نهی شده، وابستگی به دنیا و متعلقات آن است؛ بهطوریکه آدمی را از رسیدن به هدف (بندگی و قرب الهی و یاد خدا) باز دارد.