چکیده:
روایات مذمت و مدح شهرها امروزه یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات در عرصه حدیثپژوهی است. بررسی و نقد روایات مربوط به شهر ری مسئله این پژوهش میباشد. روایات مربوط به شهر ری در کتابها و پژوهشهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته، اما صرفا بهوجود برخی از این روایات اشاره کرده و غالبا بدون بررسی مصدری و دلالی، پیشداوریهایی انجام دادهاند. با وجود اهمیت نقد و بررسی این روایات، ابعاد سبب صدور و نسبت این روایات به معصومان علیهم السلام کاویده نشده است. از آنجا که برخی روایات مرتبط به ری تبعات نادرستی دربارۀ این شهر را بههمراه داشته، ضرورت بررسی و اعتبارسنجی این روایات را دو چندان کرده است. این نوشتار به ارزیابی و نقد سندی و متنی روایات ری که در برخی از آنها این شهر با نام «زوراء» یاد شده، میپردازد. گرچه در برخی از کتب تاریخ و جغرافیا مدحهایی دربارۀ شهر ری ذکر شده، اما روایاتی نیز به مذمت این شهر و تحولات ری در آخرالزمان اشاره کرده است. بررسیها نشان داد بیشتر روایات ری از کتب تاریخ و جغرافیای اهلسنّت وارد تراث حدیثی شیعه شده است. برخی از این روایات از نظر صحت و نسبت به معصوم دچار ضعف سندی و متنی هستند. دستهای از آنها نیز سخنان مشهور و ساختگی هستند که بنا بر اوضاع اجتماعی زمانه جعل شده و به ائمه نسبت داده شده است.
Nowadays the narrations concerning the condemnation and praise of cities are one of the most controversial issues in the field of hadith research. The study and critique of narrations related to the city of Rey is the issue of this research. The narrations related to the city of Rey have been mentioned in various books and researches, but they have only mentioned the existence of some of such narrations and have often made prejudices without examining the source and meanings. Despite the importance of criticizing and reviewing these narrations, the dimensions of the reason for issuing and attributing these narrations to the Infallible (A.S) have not been explored yet. Since some narrations related to Rey have had incorrect consequences about this city, it has doubled the necessity of examining and validating these narrations. This article evaluates and critiques the documental chains and text of the narrations concerning Ray as in some of which the city is referred to as being called “Zawra’”. Although some historical and geographical books mention praises about the city of Rey, some narrations also mention the condemnation of this city and the developments of Rey at the end of times [akhir al-zaman]. Studies have indicated that most of the narrations concerning Ray from Sunni history and geography books have entered the Shiite hadith heritage. Some of these narrations are weak in terms of authenticity and textuality in ascribing to the infallible. Some of them are famous and fabricated sayings that have been forged and attributed to the Imams due to the social conditions of the time.
خلاصه ماشینی:
در ترجمـه و شـرح برخـي کتـب حـديثي متقـدم همچون الخصال شيخ صدوق ، شرح مختصر الفـاظ و بررسـي دلالـي و سـندي روايـات ري صـورت پذيرفته است ، اما روايات شهر ري با وجود اهميت و تطبيقات نادرستي که با وجود اين روايـات بـه ري نسبت داده اند تاکنون مورد ارزيابي و بررسي سندي و متني جامع قرار نگرفته انـد؛ روايـات مربـوط بـه شهر ري در سه بخش : الف ) پيشينه تاريخي و روايي شهر ري؛ ب ) روايات مذمت ري و اعتبارسـنجي آن ؛ ج ) روايات آخرالزمان ري و ارزيابي آن همچنين رواياتي که در آن ها از ري با عنوان زوراء يـاد شـده مورد بررسي قرار گرفته است .
نگارنده بر آن است با مروري بر تاريخچه شـهر ري، روايـات مربـوط بـه اين شهر را که عمدتا در مذمت شهر و ساکنين آن و نقش آن در آخرالزمان در منابع شـيعي و اهل سـنت وارد شده اند، همچنين رواياتي که ري را زوراء ذکر کرده اند، مورد ارزيابي و بررسـي مصـدري و دلالـي قرار دهد و از صحت يا عدم صحت انتساب اين دسته روايات به معصوم ع، پرده بردارد.
ارزيابي سندي : کهن ترين منبع اين روايت اخبارالبلدان ابو عبدالله احمد بن محمد بن اسحاق همذاني معروف بـه ابن فقيه (م ٣٦٥)؛ سني مذهب در سده چهارم هجري است (ياقوت حموي، ١٤١٤: ٤٥٩/١ - ٤٦٠ ).
برخي ديگر از اين روايات مذمت نيز سخنان مشهور برخـي بزرگـان اسـت کـه بـه معصومان نسبت داده شده است .