چکیده:
نظر به اینکه عمدهترین اثرگذاری دولتها در فضای داخلی به واسطه آمایش سرزمین صورت میگیرد، این پدیده به عنوان یکی از ابزارهای دولتها برای استقرار صلح دیده میشود. پژوهش حاضر با استفاده از روش آیندهپژوهی و تحلیلی در پی پاسخ به این سوالات است: عوامل مؤثر در استقرار صلح پایدار در ایران با رویکرد آمایش سرزمین کدامند؟ سناریوهای محتمل و راهبردهای بهینه استقرار صلح پایدار در ایران با رویکرد آمایش سرزمین کدامند؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که آمایش سرزمین میتواند با تاکید بر مولفههای 12 گانه، نقشی کلیدی در استقرار صلح پایدار در ایران داشته باشد. اگر از میان سناریوهای 12 گانه، سناریوهای سوم و پنجم که با توجه به شرایط موجود کشور محتملترین سناریوها هستند، رخ دهد، ایران با کمرنگ شدن عدالت اجتماعی، درگیر شدن در چالشهای زیست محیطی و بحران اقتصادی به عنوان عوامل تهدیدکننده صلح پایدار مواجه خواهد بود. در ادامه، با در نظر گرفتن محتملترین سناریوها با تاکید بر پیشرانهای کلیدی به ارایه راهبردها اقدام شد.
Regarding that the spatial planning is the states’ most important mechanism to manage the space, this phenomenon is one of the states’ tool to create peace. The current research is intended to find answer to these questions using future studies methods: what are the most important future wheels and also the possible scenarios in establishment of perpetual peace in Iran? And what strategies can be codified to establish perpetual peace in Iran with spatial planning approach? The research findings shows that spatial planning can be effective in establishment of peaceful life situation in Iran using the main 12-factors. If scenarios 3 and 5 which are the most possible scenarios are happened, Iran will be faced with more social injustice, environmental challenges and economic crisis threatening perpetual peace. So, regarding the most possible scenarios some strategies are suggested with emphasis on key divers of peace establishment with spatial planning approach.
خلاصه ماشینی:
اگر از ميان سناريوهاي ١٢ گانه ، سناريوهاي سوم و پنجم که با توجه به شرايط موجود کشور محتمل ترين سناريوها هستند، رخ دهد، ايران با کمرنگ شدن عدالت اجتماعي، درگير شدن در چالش هاي زيست محيطي و بحران اقتصادي به عنوان عوامل تهديدکننده صلح پايدار مواجه خواهد بود.
مهمترين اصول ، اهداف و ضروت هاي آمايش سرزمين به شرح ذيل بيان شده است : ارتقاي رفاه عامه مردم و ارائه کامل خدمات با تعيين فواصل معقول از مراکز خدماتي؛ عدالت بخشي به توزيع جمعيت و فعاليت متناسب با منابع ؛ توان محيطي و ظرفيت تحمل زيست بوم ها با تاکيد بر ابعاد اجتماعي و وظايف توسعه اي دولت ؛ گسترش تعامل اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي درون و بين منطقه اي در راستاي تقويت همبستگي ملي؛ ايجاد هماهنگي بين بخش ها و برنامه هاي مختلف اجتماعي- اقتصادي؛ ايجاد تعادل فضايي در پهنه سرزمين ؛ تلفيق ويژگيهاي فرهنگي مناطق در فرايند ملي-منطقه اي؛ ايجاد تعادل نسبي در توزيع و ترکيب جمعيت در سطح کشور با استفاده از ابزار استقرار فعاليت ها و زيرساخت ها و بهبود شرايط اقتصادي، اجتماعي و امنيتي؛ تخصصي کردن و دادن نقش هاي محوري به مناطق ؛ ايجاد زمينه رشد و توسعه کشور به مفهوم واقعي و استفاده از قابليت هاي مختلف در تسريع و هدايت توسعه ؛ بهره برداري مناسب از قابليت ها و پتانسيل مناطق ؛ تمرکزدايي به منظور کاهش نابرابري ها و ايجاد عدالت اجتماعي، تحول بنيادين در ساختار بخش خدمات و افزايش سهم خدمات نوين و دانش پايه ، با تاکيد بر توسعه و مکان يابي مهمترين فضاها براي توسعه (راحمي و همکاران ، ١٣٩٧: ٩٣).