چکیده:
ادبیّات تطبیقی با بهرهگیری از روش مقایسه، به مطالعه و بررسی ادبیّات زبانهای گوناگون و ارتباط پیچیدۀ آنها در زمانهای مختلف و در حوزههای متنوّعی از موضوعات، مکاتب فکری، نظریههای ادبی، انواع ادبی و غیره میپردازد. در زبان کردی برخی داستانهای غنایی منظوم و متاثر از خسرو و شیرین نظامی وجود دارد که تاکنون در حوزۀ تطبیق آنها، پژوهش درخور توجهی انجام نشده است. منظومه کردی شیرین و فرهاد به روایت میرزا شفیع پاوهای یکی از نظیرههای است که به پیروی از خسرو و شیرین نظامی سروده شده است. این اثر به زبانی ساده و روان، روایتگر داستانی متفاوت درباره سرگذشت شیرین و فرهاد با ساختاری افسانه مانند است. در منظومه کردی جز نام شخصیّتها، سیر اصلی حوادث و چارچوب کلی داستان با روایت نظامی اختلاف دارد. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی تحلیلی و روش کتابخانهای صورت گرفته، نویسنده درصدد آن است تا با تجزیه و تحلیل عناصر سازنده داستان در دو منظومه «خسرو و شیرین» نظامی و «شیرین و فرهاد» میرزا شفیع، نقاط قوّت و ضعف آنها را شناسایی کرده و به شناخت بیشتری نسبت به آنها دست یابد. در این پژوهش وجوه تمایز این دو داستان در زمینه طرح داستان (کشمکش، گرهافکنی، گرهگشایی، حادثه)، شخصیّتپردازی و صحنهپردازی، مورد بررسی قرار گرفت. بررسیهای انجام شده در این زمینه نشان میدهد که میرزا شفیع در تقلید از منظومه نظامی خوب عمل نکرده و عناصر داستان در اثر او به صورتی ضعیف نمایان شده است که این امر سبب شده طرح داستان میرزا شفیع سستتر از نظامی باشد.
Comparative literature uses the method of comparison to study the literature of different languages and their complex relationship at different times and in various areas of subjects, schools of thought, literary theories, literary types, etc. Payment. In the Kurdish language, there are some poetic lyrical stories influenced by Khosrow and Shirin, but so far no significant research has been done in the field of their application. The Kurdish poem Shirin and Farhad, narrated by Mirza Shafi Pavehi, is one of the poems written following Khosrow and Shirin Nezami. In simple and fluent language, this work tells a different story about the story of Shirin and Farhad with a mythical structure. In the Kurdish system, apart from the names of the characters, the main course of events and the general framework of the story differ from the military narrative. In this research, which has been done in a descriptive-analytical and library method, the author intends to analyze the building blocks of the story in two poems "Khosrow and Shirin" and "Shirin and Farhad" by Mirza Shafi, strengths and Identify their weaknesses and gain more knowledge about them. In this study, the differences between these two stories in the field of story design (conflict, knotting, untying, accident), characterization and staging were examined. Studies in this field show that Mirza Shafichr(chr(chr(chr('39')39chr('39'))39chr(chr('39')39chr('39')))39chr(chr(chr('39')39chr('39'))39chr(chr('39')39chr('39'))))i did not do well in imitating the military system and the elements of the story in his work are poorly represented, which makes the plot of Shafichr(chr(chr(chr('39')39chr('39'))39chr(chr('39')39chr('39')))39chr(chr(chr('39')39chr('39'))39chr(chr('39')39chr('39'))))s story weaker than the military.
خلاصه ماشینی:
داستان «شیرین و فرهاد» که از قدیم در زبان کردی رایج بوده و چندین بار به صورت مکتوب گزارش شده است (صالحی و پارسا، ١٣٨٧: ١٣٠)، به سبب تمایزات بنیادی از نظر فرم و محتوا، زمینه های لازم را جهت مقایسه با منظومۀ خسرو و شیرین نظامی دارد؛ به ویژه به علت وجود موتیف ها و درون مایۀ اصلی عشق به نظر میرسد این دو منظومه در زیرساخت عناصر داستانی همسانیهایی داشته باشند.
سهراب نژاد (١٣٨٨) در رسالۀ دکتری خویش باعنوان بررسی تطبیقی خسرو و شیرین نظامی با منظومه های غنایی کردی جنوبی به مقایسۀ محتوایی و صوری خسرو و شیرین نظامی با سه منظومۀ کردی شیرین و فرهاد الماس خان کندوله ای، شیرین و فرهاد میرزا شفیع پاوه ای و شیرین و خسرو خانای قبادی پرداخته و دریافته است که دو منظومۀ شیرین و فرهاد کندوله ای و پاوه ای ضمن اثرپذیری از اثر نظامی، به دلیل داشتن برخی نوآوریهای ادبی و داستانی، روایتی واحد هستند که با خسرو و شیرین نظامی تفاوت بسیار دارند.
هادی یوسفی و فرهاد حمیدی (١٣٩٣) نیز در مقاله ای باعنوان «تطبیق دو منظومۀ غنایی فارسی و کردی، مطالعۀ موردی: خسرو و شیرین نظامی و خسرو و شیرین خانای قبادی» بعد از ذکر افتراقات و اشتراکات دو اثر بیان کرده اند که خانای قبادی داستان را به سمت وسوی واقع گرایی هدایت کرده و علاوه بر تغییر محتوایی، آداب و رسوم و مؤلفه های فرهنگی مربوط به زمان و محل زندگی خود را در روایت گنجانده است .
نوع داستان منظومۀ میرزا شفیع پاوه ای (١٢٠٠ـ١٢٥٢) یکی از کوتاه ترین منظومه های ادب کردی به شمار میآید که داستان عشق خسرو و فرهاد به شیرین را از هنگامی که این دو با هم مناظره میکنند، دربر میگیرد.