چکیده:
ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿﮏ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺮز ﻓﺎرق ﻣﻌﯿﻨﯽ دارد. ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿﮏ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﺮ ﺳﺎزﮔﺎری ﻧﺪارد و ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻢ در ﺣﺎل ﻗﺎﻟﺐﺷﮑﻨﯽ اﺳﺖ و ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻣﺘﻮن ﻣﻌﻨﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻣﺨﺎﻃﺐ، در ﺧﻮاﻧﺶﻫﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﻣﻌﻨﺎ ﻣﯽدﻫﺪ. در ﻣﻘﺎﺑﻞ در ﻋﻠﻢ ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ، ﻣﺘﻮن، ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﻮده و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﺎزوﮐﺎر ﻓﻬﻢ آن ﺑﻮد. ﻋﻠﻢ ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ در ﻇﺮف زﺑﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ و از اﯾﻦ رو اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ اﺻﻮل ﻓﻘﻪ را ﻧﯿﺰ اﺻﻮل زﺑﺎﻧﯽ ﺑﺪاﻧﯿﻢ؛ ﻣﯽﺗﻮان ادﻋﺎ ﮐﺮد ﻋﻠﻢ ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ از ﻫﻤﺎن ﺻﺪر اﺳﻼم ﺑﻮده اﺳﺖ.
از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎی ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎی زﯾﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد:
1. ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮا؛
2. زﺑﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﻘﺶﮔﺮا؛
3. ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﻗﻮﻣﯽ ــ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ؛
4. ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﺧﺮدﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ؛
5. ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ.
اﺳﺎس دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺎ در زﺑﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻣﻌﻨﺎ ﺟﺪا ﻧﯿﺴﺖ. ﻣﻌﻨﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻔﻬﻮمﺳﺎزی ﺷﻨﺎﺧﺖﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺮآﻣﺪهاﻧﺪ. در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺆال ﮐﻪ آﯾﺎ ﻧﻈﺮﯾﮥ ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻗﺮآﻧﯽ اﺑﺰاری ﮐﺎرآﻣﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ-ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺟﻪ در ﺧﺪﻣﺖ ﻗﺮآن ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر از اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎی ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪای ﮐﺎﻣﻞ و ﺟﺎﻣﻊ در ﺑﺎب ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﯽ و ﮐﺎرﮐﺮد آن در آﻣﻮزهﻫﺎی ﻗﺮآﻧﯽ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺖ. ﻣﺆﻟﻒ، ﺿﻤﻦ ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ آنﻫﺎ ﺑﻪ وﯾﮋه از ﻣﻨﻈﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﻣﯽﭘﺮدازد و ﺳﭙﺲ ﺗﻮان و ﻇﺮﻓﯿﺖ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ را در ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ و ﻋﻮاﻟﻢ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ آن میسنجد.
ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ روﯾﮑﺮدی ﮐﻪ ﺑﺮ ﻓﯿﺰﯾﮑﺎﻟﯿﺴﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ دارد، ﺑﺮای ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺮآن ﮐﺎرآﻣﺪ ﻧﯿﺴﺖ. ﻗﺮآن ﻣﺮاﺗﺐ و ﻇﻮاﻫﺮ و ﺑﻮاﻃﻦ دارد و اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﺎﻟﯿﺴﻢ ﻣﻌﻨﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺳﺨﻨﯽ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﻮاﻃﻦ ﻗﺮآن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎی زﺑﺎﻧﯽ در ﻫﺮ ﺣﺪ و اﻧﺪازهای ﮐﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺷﺮط ﻻزم ﺑﺮای دﺳﺖﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻗﺮآن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺷﺮط ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ.