چکیده:
رویکرد اقتصاد سیاسی به معنای تحلیل ریشههای سیاسیِ عملکردهای اقتصادی است. هدف اصلی این مقاله، بررسی و ارزیابی مهمترین نقاط قوّت و ضعف کتاب «اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی» به قلم بهمن احمدی امویی است. کتاب، تلاش کرده در چارچوب تحلیل اقتصاد سیاسی، چرایی جهتگیریها و عملکردهای اقتصاد ایران در سالهای دهههای 1360 و 1370 را مورد بررسی قرار دهد. کتاب، در 6 فصل تهیه شده و شامل مجموعه مصاحبههایی با 6 مرد تصمیمساز اقتصاد ایران در آن دوره است. در نیمه اول این مقاله، ابتدا به معرفی کلی اثر پرداخته و سپس، مزیتها و نواقص شکلی اثر به همراه مزیتهای محتوایی آن مورد بررسی قرار گرفتهاند. در نیمه دوم مقاله نیز محتوای اثر، بررسی و نقد شده است. در این قسمت، مولفههای «تحلیل اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی در عمق» مورد بررسی قرار گرفته است. این نوشتار، پژوهشی تحلیلی با رویکرد نقد از طریق مطالعه موردی اثر است.
The political economy approach means analyzing the political roots of economic performance. The main purpose of this article is to review and evaluate the most important strengths and weaknesses of the book "Political Economy of the Islamic Republic" by Bahman Ahmadi Amoui. In the framework of political economy analysis, the book tries to examine the orientations and practices of the Iranian economy in the 1981s and 1991s. The book is prepared in 6 chapters and includes a series of interviews with 6 decision-makers of the Iranian economy in that period. In the first half of this article, I first introduce the book in general. Then, the advantages and disadvantages of the book along with its content advantages are examined. In the second half of the article, the content of the book is reviewed and critiqued. In this section, the components of an "in-depth analysis of the political economy of the Islamic Republic" are examined. This paper is analytical research with a critical approach through a case study of the book.
خلاصه ماشینی:
اهمیـت کتـاب بـدین جهـت اسـت کـه از معدود کتابهایی است که در آن از روش مصاحبه استفاده شده به شیوه ای که خواننـده بتوانـد از لابلای گفته های ٦ مرد سیاستگذار ایران در آن دوره ها بـه درکـی از ویژگـیهـای اقتصـاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران برسد این نوشتار، بررسی و نقد همین کتاب است .
اگر در دو کتاب اول ، تحلیل اقتصـاد سیاسـی بـر اسـاس سـاخت رسمی قدرت سیاسی انجام گرفته و مصـاحبه هـا بـا تمرکـز بـر مـردان رسـمی سیاسـتگذار انجام شده ، تمرکز احمدی امویی در کتاب سـومش بـر روی صـندوق هـای قـرض الحسـنه موسسات اعتباری (١٣٩٧)، نشان دهنده رویکرد جدید این روزنامه نگار منتقد اندیمشـکی در توجه به ساخت غیررسمی قدرت سیاسی برای تحلیل عمیق تر اقتصاد سیاسی ایران است .
بر اساس تحلیل اقتصاد سیاسی، دولت شامل مجموعه ای از نهادها و رویه هـای مختلـف دانسته میشود که نه بر مبنای منفعتی واحد، بلکه بر اسـاس منطـق و پـویش هـای متمـایزی عمل میکنند که برخی از آنها با هم سازگار و برخی دیگر کاملاً متناقض و نامنسجم هسـتند (نـوابخش ، عطـار و ابوالحسـنی، ١٣٩١: ٨) بـا اینکـه جهـت گیـری کتـاب اقتصـاد سیاسـی جمهوری اسلامی، تحلیل همین پویش های متمایز است اما نویسنده با وجود تلاشـهایی کـه در طرح سوالات داشته (جدول ١) کمتر توانسته سطح بحث را از سطح اختلاف این فرد بـا آن فرد به منطق سیاسی جهت گیریهای اقتصادی، نزاع هـای سیاسـی بـر سـر توزیـع منـابع اقتصادی و منطق منفعت محور این تعارضها ارتقـاء دهـد.