چکیده:
در فقه و حقوق در خصوص امکان مطالبه خسارت مازاد بر دیه اتفاق نظر وجود ندارد به گونه ای که
برخی از فقها و حقوقدانان قائل به امکان مطالبه و برخی دیگر قائل به عدم امکان مطالبه خسارت مازاد بر
دیه هستند. ادله مخالفین مطالبه خسارات مازاد بر دیه را میتوان سکوت در مقام بیان شارع به گونه ای که
در آیه ۲٩ سوره مبا رکه نسا و روایات اسلامی پس از مشخص نمودن دیه» حم به هیچ خسارت مازادی با
وجود آنکه روایات در مقام بیان بودهاند داده نشده است و همچنین مقطوع بودن دیه توسط شارع برای
جلوگیری از تشتت آرا و در آخر نسخ مواد ۱ ۵ و ۶ قانون مسئولیت مدنی شمارش نمود. نتایج پژوهش
پیش رو حاکی از آن است که تمامی این ادله قابل مناقشه بوده به گونه ای ادعای سکوت در مقام بیان شارع
به دلیل اثبات در مقام بیان نبودن شارع و همچینن توجه به وضعیت اجتماعی و اقتصادی زمان صدور حکم
و ادعای مقطوع بودن آن با توجه به امضایی بودن دیه و ادعای نسخ مواد مرتبط قانون مسئولیت مدنی
توسط قانون مجازات اسلامی را با امکان جمع این دو قانون میتوان پاسخ گفت.
خلاصه ماشینی:
وعن أبي يوسف :يرجع علي الجاني بقدرما احتاج إليه من ثمن الدواء وأجرة الأطباء حتي اندملت وأبوحنيفه قال :لا يجب شيء؛لأنـه لاقيمۀ لمجـرد الألم ، ألاتري أن من ضرب ضربۀ تألم بها ولم يؤثر ٢٩٠ دوره جديد، سال ششم ، شماره پانزدهم ، بهار ١٤٠٠ بررسي انتقادي ادله قائلين به عدم امکان مطالبه خسارت مازاد بر ديه در فقه و حقوق موضوعه فيه شيئا، لا يجب شيء، أرأيت لوشتيمۀ، أکان عليه أرش باعتبار إيلام حل فيه » (سرخسي، بيتا، ج ٢٦، ص (81 اگردنداني کنده شود و به جاي آن دنداني زرد رنگ ، يا دنداني ديگر مانند همان که بود برويد، ظاهر روايت آن است که چيزي لازم نمي شود؛ زيرا واجب شدن ارش براي فاسد شدن جاي رويش دندان است و هنگامي که دندان به همان گونه که بود روييده است ، درمي يابيم که جايش فاسد نشده است .
و همين تنوع ديه در شش چيز و احالۀ تعيين جنس و نوع آن در بعضي روايات به اهل هرمنطقه شاهد بر اين است که خصوصيتي تعبدي در بين نيست ، بلکه هدف مقدار مالي است که بايد به عنوان ديه پرداخت شود، ٢٩٦ دوره جديد، سال ششم ، شماره پانزدهم ، بهار ١٤٠٠ بررسي انتقادي ادله قائلين به عدم امکان مطالبه خسارت مازاد بر ديه در فقه و حقوق موضوعه و معيار تعيين اموال و ارزشها در هر زمان و مکاني مختلف ميباشد.