چکیده:
یکی از عوامل زمین ساختی که نقش قابل توجهی در شکل زایی دارد آتشفشانها و مواد مذاب ناشی از آنها است. فوران های آتشفشانی باعث دگرشکلی مورفولوژی و ایجاد ساختمان لندفرمی جدید میشود. آتشفشان دماوند بهعنوان یک عارضه ساختمانی با فوران های متوالی خود طی کواترنری تغییرات قابل توجهی را در پیرامون خود ایجاد نموده است. در این پژوهش، نقش آخرین گدازههای دماوند در ایجاد دریاچههای سدی مورد بررسی قرار گرفته است. برای دستیابی به این هدف روش تحلیلی و بازسازی زمانی تغییرات به کار گرفته شده اند. تکنیک کار مقایسه مورفومتری پادگانه های دریاچه ای و سدهای گدازه ای به سه روش مقایسه ارتفاع و ضخامت رسوبات آبرفتی، تعیین حدود گسترش رسوبات دریاچهایی و باز یابی آخرین حد ارتفاعی گدازههای مشرف به دره ها استوار است. دریاچه هراز در ارتفاع 2550متری و با مساحت 04/52 کیلومتر مربع، دریاچه لار در ارتفاع 2580متری با مساحت79/68 و دریاچه دلیچای در ارتفاع 3780 متری از سطح دریا و با مساحت 25 کیلومتر مربع قرار گرفته اند. این سه دریاچه بهصورت تقریبا همزمان شکل گرفته اند. جریان های گدازه ای این سه دریاچه را از هم جدا و به صورت متوالی کنار هم قرار داده اند. دریاچه ها از طریق تندآب ها با هم مرتبط بوده که منجر به تشکیل مجرای فعلی شده است.
One of the most important structural factors in the formation of volcanoes and molten materials is their formation. Volcanic eruptions cause deformation of morphology and the creation of a new landform. Damavand volcano has made significant changes around its quaternary as a complication with its successive eruptions. In this research, the role of Damavand lava in the creation of dam lakes has been investigated. To achieve this goal, the analytical method and the timing of the change have been applied.The technique of comparing the morphometry of lagoons and lava dams is based on three ways of comparing the height and thickness of alluvial deposits, determining the extent of spreading of sediments of the lakes, and the restoration of the last elevation of lavaes overlooking the valleys. Lake Haraz, at 2550 meters and with an area of aa54/44 square kilometers, lar lake is located at a height of 2580 meters with an area of aa68/79 and Dilichai lake at an altitude of 3780 meters above sea level, with an area of aa25 square kilometers. These three lakes are formed almost simultaneously. The lava streams of these three lakes are separated and consecutively put together. The lakes are connected through the swells, which led to the formation of the current duct.
خلاصه ماشینی:
اهداف زير را مي توان جهت اين پژوهش ذکر کرد: الف ) شناخت اشکال مورفولوژي درياچه ايي ، ب ) تعيين آخرين حد ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ Davidson ۱ Fentom۲ Kaufman ۳ ارتفاعي درياچه هاي سدي گدازه اي دره هاي لار و هراز.
آبرفتهاي رود هراز وجود مواد آبرفتي در دامنه شرقي هراز در ارتفاع ۲۰۰ متر از سطح رودخانه که ترکيبي از قلوه سنگ هاي گدازه اي و آهکي است ، نشان دهنده جريان رودخانه هراز در اين بخش از سطوح ارتفاعي مي باشد(شکل ۷).
(شکل ۱۲) (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ۱۲ : نيمرخ عرضي رسوبات درياچه ايي هراز ب :شواهد شکل گيري سد گدازه ايي لار سد گدازه ايي لار با وسعت کيلومتر ۶۸،۷۹ مربع به دليل انسداد رودخانه لار بر اثر خروج مواد گدازه اي دماوند در محل اتصال رودخانه هاي لار و دليچاي و کمي بالاتر از روستاي پلور شکل گرفته است .
از جمله شواهدي که اين ادعا را اثبات مي نمايد مي توان به موارد زير اشاره کرد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ۱۳: شواهد وجود درياچه قديمي لار گدازه هاي بريده شده در دو طرف دره لار در پايين سد فعلي لار، گدازه هاي جريان يافته از قله دماوند که دره لار را مسدود نموده اند، توسط رودخانه لار برش خورده است .
, (2010), Geochemical evidence for deep mantle melting and lithospheric delamination as the origin of the inland Damavand volcanic rocks of northern Iran, Journal of Volcanology and Geothermal Research, 198 , 288–296.