چکیده:
یونس امره (638-720ه.ق)، از جملۀ شاعران و متصوّفان ترکزبان است که جوانیاش، مقارن پیری مولانا بوده و آثاری در عرفان و تصوف به زبان ترکی بهجای گذاشته و باب تازهای در عرفان و تصوف ترکیه گشوده است. مولانا جلالالدین بلخی از جملۀ شاعرانی است که تقلید و تتبع از روش او در سرایش اشعار از همان زمان حیات او آغاز شد به دلیل زندگی مولانا در قونیه و اختلاف زبان او با شنوندگانش یعنی ترکان حوزۀ آناطولی، یونس امره، بر آن شد تا با بهرهگیری از مضامین عرفانی مورد استفادۀ مولانا در مثنوی، به احیا و ادبی نمودن زبان مادریاش بپردازد و ادبیّات ترکیه را که تا آن روز پایهاش بر ادبیات گفتار بنیاد بود، بر پایۀ نوشتار بنیاد نهد. نگارنده در این پژوهش درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و روش کتابخانهای به بررسی تطبیقی بنمایههای مرتبط با امور دین در اشعار مولانا و یونس امره بپردازد. به دلیل وسعت انطباق موضوع انتخاب شده با مفاهیم ادبیات تطبیقی، این موضوع از دیدگاه مکاتب اصلی ادبیات تطبیقی یعنی مکتب فرانسوی و آمریکایی قابل بررسی است. نگارندگان در این پژوهش به این نتیجه دست یافتهاند که جهان شاعرانۀ امره به دلیل قرابتهای مکانی، زمانی، زبانی، اندیشه و طریق متصوفانه بسیار به جهان شاعرانه و اندیشمندانۀ مولانا نزدیک بلکه منطبق است و بیشک، یونس امره در ارائۀ اندیشههای خود، تحت تأثیر مستقیم مولانا بوده است.
Younis Amreh (638-720 AH) is one of the Turkic-speaking poets and mystics whose youth coincided with Rumi's old age and left works in mysticism and Sufism in Turkish and opened a new chapter in Turkish mysticism and Sufism. Maulana Jalaluddin Balkhi is one of the poets who imitated and followed his method of composing poems from the time of his life. Due to Maulana's life in Konya and the difference of his language with his listeners, the Turks of the Anatolian seminary, Younes Amreh, decided to use it. One of the mystical themes used by Rumi in Masnavi, he revived and literaryized his mother tongue and based Turkish literature, which until that day was based on the literature of speech, on the basis of writing. In this research, the author intends to use a descriptive-analytical method and a library method to comparatively study the themes related to religious affairs in the poems of Rumi and Younes Amre. Due to the extent of adaptation of the chosen subject to the concepts of comparative literature, this issue can be studied from the perspective of the main schools of comparative literature, namely the French and American schools. In this study, the authors have reached the conclusion that the poetic world of Amreh is very close to the poetic and thoughtful world of Rumi due to its spatial, temporal, linguistic, thought and mystical way, and undoubtedly, Younes Amreh in presenting his thoughts. , Was directly influenced by Rumi.
خلاصه ماشینی:
اهميت و ضرورت با توجه به اينکه اين دو شاعر در يک مقطع زماني زندگي ميکردند و تقريبا افکار و انديشه هاي مشترکي نيز داشته اند، ولي تاکنون افکار اين دو شاعر از جنبۀ تطبيقي مورد بررسي قرار نگرفته است ؛ لذا اين پژوهش درصدد تبيين نگرش مولانا و يونس امره به بن - مايه هاي مرتبط با امور دين با تکيه بر ادبيات تطبيقي مکتب آمريکايي است .
در رابطه با تطبيق انديشه هاي مولانا با يونس امره ميتوان به پژوهش هاي زير اشاره کرد: - فاطمه حيدري (١٣٩٤)، در رسالۀ دکتري با عنوان «تحليل تطبيقي آثار مولانا جلال الدين و يونس امره » به مقايسه تطبيقي اين دو شاعر پرداخته و به اين نتيجه رسيده است که جهان شاعرانۀ يونس به دليل قرابت هاي مکاني، زماني، زباني، انديشه و طريق متصوفانه بسيار به جهان شاعرانه و انديشمندانۀ مولانا نزديک بلکه منطبق است و يونس در بيان مفاهيم و بن مايه هاي عرفاني خود تحت تأثير مولانا و آثار او بوده است و مثنوي معنوي و ديوان شمس او را به عنوان زير متن آثار يونس امره ميتوان در نظر گرفت .
مولانا و يونس امره هر دو معتقدند، شهيد حقيقي کسي است که بر نفس خود فائق آمده باشد و در جهاد اکبر به مقام فناي في الله و جمع الجمع نائل شده باشد.