چکیده:
این پژوهش با هدف ارائه مدلی برای ارتقای نقش دانشگاهها در توسعه پایدار انجام شده است. مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع دادهها آمیخته، از نظر نحوه اجرا، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری در بخش کیفی را صاحبنظران و متخصصان حوزه توسعه پایدار تشکیل دادند که ملاک انتخاب آنان معیارهایی مانند داشتن مقالات علمی-پژوهشی در زمینه موضوع بود. از طریق مصاحبه با 10 نفر از متخصصان، اشباع دادهها صورت پذیرفت و افراد به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمی، جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی علوم تحقیقات، تهران شمال، تهران جنوب، تهران غرب، تهران مرکز و تهران شرق در سال 1397 بودند که به استناد آمار کسب شده بالغ بر 15125 بود. نمونهگیری به صورت تصادفی- خوشهای از بین جامعه پژوهش صورت گرفت. بر اساس جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه حدود 400 نفر برآورد شد. در نهایت پس از توزیع تعداد 380 پرسشنامه جمعآوری و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. به منظور گردآوری دادهها از روش کتابخانهای، مصاحبه نیمهساختاریافته و پرسشنامه محققساخته استفاده شد. تحلیل دادههای کیفی از طریق کدگذاری باز و محوری صورت گرفت. تحلیل دادههای کمی نیز با استفاده از نرمافزار SPSS و LISREL انجام شد. در بخش آمار استنباطی از تحلیل عاملی اکتشافی (تحلیل مولفههای اصلی) برای تعیین حوزههای مدل و تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از تکنیک مدلیابی معادلات ساختاری و برای ارائه مدل از طریق نرمافزار AMOS استفاده شده است. در نهایت، مدلی مشتمل بر ابعاد و شاخصهای توسعه پایدار، حوزه اثرگذار دانشگاهی و سازوکارهای ارتقای توسعه پایدار ارائه گردید.
خلاصه ماشینی:
با توجه به ادبيات پژوهش و تحليل مصاحبه هاي انجام شده، سازوکارهاي اجرايي به تفکيک ٩ حوزه دانشگاهي (آموزش، توانمندسازي سياسي و اجتماعي و زيست محيطي، برنامه ريزي و نيازآفريني، پژوهش ، خدمات، نوآرويهاي فناورانه ، فرهنگ سازي، نظام حمايت و پشتيباني و مديريت ) به شرح ذيل ارائه ميگردد: ١) سازوکارهاي اجرايي براي حوزه آموزش u ارتقاي بهبود کيفيت آموزشي به عبارت بهتر آموش عمومي بايد بر روي به اشتراکگذاري دانش ، مهارتها، ارزشها و ديدگاهها تمرکز کند تا از طريق يک فرايند يادگيري مادامالعمر، شهروندان را به زندگي کردن به شيوه پايدار، تشويق و ترغيب کند.
حاصل مصاحبه و بخش کمي پژوهش (تحليل عاملي اکتشافي) اين بود که ٥ حوزه شامل "توانمندسازي سياسي و اجتماعي و زيست محيطي"، "برنامه ريزي و نيازآفريني"، "فرهنگ سازي"، "نظام حمايت و پشتيباني"، "مديريت " و ٦٠ زيرمجموعه اثرگذار دانشگاهي بر توسعه پايدار به يافته هاي حاصل از مطالعه ادبيات پژوهش و ارائه مدل اوليه مستخرج در فصل دوم توسط پژوهشگر که شامل ٤ حوزه و ١٧ زيرمجموعه اثرگذار دانشگاهي به شرح "آموزش"، "پژوهش "، "خدمات " و "نوآوريهاي فناورانه " بود، اضافه گرديد.
در نهايت مدل نهايي بر اساس ٩ حوزه (آموزش، توانمندسازي سياسي و اجتماعي و زيست محيطي، برنامه ريزي و نيازآفريني، پژوهش ، خدمات، نوآوريهاي فناورانه ، فرهنگ سازي، نظام حمايت و پشتيباني و مديريت ) و بار عاملي هر يک از حوزههاي ٩گانه و سازوکارهاي اجرايي جهت ارتقا هر کدام از حوزههاي ٩گانه ، ابعاد توسعه پايدار (سياسي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، زيست محيطي و تکنولوژيکي) استخراج گرديد.