چکیده:
اهمیت فضای مجازی (اینترنت و شبکههای اجتماعی) در زندگی بشر کنونی غیر قابل انکار است. به طوری که تمامی عرصههای مختلف زندگی افراد را تحتالشعاع قرار داده است. الگوهای گذران اوقات فراغت یکی از این جنبههاست. به همین دلیل هدف اساسی این پژوهش بررسی تغییراتی است که در این الگوها تحت تأثیر فضای مجازی به وجود آمده است. پژوهش ارتباط این دو متغیر را در قالب تحلیل طبقاتی ارائه میدهد. به همین منظور 330 نفر از مردم شهر اصفهان، با استفاده از روش کمی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته بود که بین سه طبقه اجتماعی بالا، متوسط و پایین در فاصله سنی 60-20 سال توزیع شد. اعتبار پرسشنامه از نوع صوری بوده و توسط گروهی از اساتید مجرب و کارشناسان خبره تأیید شد. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که برای تمام ابعاد بالاتر از سطح مطلوب (70/0) بود. یافتههای پژوهش نشان میدهند فضای مجازی الگوهای فراغتی را تحت تأثیر خود قرار داده است. به طوری که، الگوهای فراغتی از سمت فعال بودن، جمعی بودن، واقعی بودن، خودشکوفایی به سمت منفعل شدن، فردی شدن، مجازی و نیز انحرافی شدن تغییر یافتهاند. نتیجه مهم دیگر پژوهش تأیید تعدیل گری طبقه میباشد. بنابراین طبقه مکانیزم تأثیرگذاری بین فضای مجازی و الگوهای گذران اوقات فراغت بر مبنای فعال/ منفعل، فردی جمعی و مجازی/ واقعی را تحت تأثیر قرار داده است. مکانیزم این تأثیرگذاری در طبقه بالا و پایین به یک صورت بوده ولی در طبقه متوسط با شدت کمتر و بهگونهای متفاوتتر از دو طبقه دیگر بوده است.
The importance of cyberspace (Internet and social networks) in today's human life is undeniable. As it has overshadowed all the different areas of people's lives. Leisure patterns are one of these aspects. Therefore, the main purpose of this study is to investigate the changes that have occurred in these patterns under the influence of cyberspace. Research presents the relationship between these two variables in the form of class analysis. For this purpose, 330 people in Isfahan were studied using a quantitative method. The data collection tool was a researcher-made questionnaire that was distributed among the three social classes of upper, middle and lower in the age range of 20-60 years. The validity of the questionnaire was formal and was confirmed by a group of experienced professors and experts. The reliability of the questionnaire was calculated using Cronbach's alpha coefficient, which was higher than the desired level (0.70) for all dimensions. Findings show that cyberspace has affected leisure patterns. Thus, leisure patterns have changed from being active, being collective, being real, self-fulfilling, to becoming passive, individualized, virtual, and deviant. Another important result of the research is the confirmation of class adjustment. Thus, the class has influenced the mechanism of influence between cyberspace and leisure-based patterns of active / passive, collective individual, and virtual / real. The mechanism of this effect was the same in the upper and lower classes, but in the middle class it was less intense and different from the other two classes.
خلاصه ماشینی:
با توجه به پیشینه ی تجربی پژوهش ، الگوی فراغتی افراد بیشتر به سمت منفعل شدن ، فردی شدن ، آسیب زا و انحرافی بودن ، مجازی شدن و خانگی شدن (خانه محوری ) حرکت می کند، اما با توجه به بسترهای طبقاتی افراد، مسئله این است که آیا این تأثیرگذاری فضای مجازی بر الگوهای گذران اوقات فراغت در افراد طبقات مختلف یکسان است ؟ از دیدگاه این پژوهش به سادگی نمی توان به این نتیجه رسید، چرا که متغیرهای جامعه شناختی به لحاظ ماهیت ، متغیرهای پویا و متحرکی می باشند که بسته به شرایط ، مکان و زمان های مختلف نتایج مختلفی می دهند و کمتر قابل پیش بینی اند.
در زمینه ی تأثیری که طبقه ی اجتماعی در نوع و میزان استفاده افراد از فضاهای مجازی و همچنین جایگاهی که در گذران الگوی اوقات فراغت افراد دارد نیز پژوهش هایی چند صورت گرفته است که از جمله مهم ترین این پژوهش ها می توان به پژوهش (حبیبی و بهنامی فرد؛ ١٣٩٥ و ابراهیمی و مسلمی پطرودی ؛ ١٣٩١) اشاره کرد.
بنابراین در فرضیه ی ١، ٢ و ٣: که "کمیت تغییر الگوی گذران اوقات فراغت بر مبنای الگوهای فعال / منفعل ، فردی / جمعی و مجازی / واقعی تحت تأثیر فضای مجازی در طبقات مختلف متفاوت است " تعدیل گری بین طبقه ی بالا و پایین با طبقه ی متوسط تأیید شد.
"Media Learning Virtual Leisure for 18 to 30-year-olds in Districts 1 and 12 of Tehran", Second National Conference on Computer, Islamic Information and Communication Technology of Iran, Qom, Soroush Hekmat Mortazavi Islamic Studies and Research Center.