چکیده:
یکی از مهمترین مسائل مورد تأکید در منابع دینی عملی سازی باورها است که این مسئله می تواند در دو بخش فردی و اجتماعی تحقق یابد و مراحل تحقق آن در فرد شامل: شروع هدفمند، عادت، سجیت (ملکه)، شاکله و شأن است؛ و مراحل تحقق آن در جامعه نیز اشاعه، تبلیغ، اقامه، سنت (فرهنگ) و تمدن سازی است که انسان با طی این مراحل میتواند به عالیترین مراتب و اهداف برسد. اجرای این فرایند آسیبهایی دارد که در ابعاد مختلفی میتواند واقع شود؛ برخی آسیبها، قبل از انجام یک عمل مانع تحقق آن میشود، گروه دیگر از آسیبها، در حین انجام عمل بروز مییابد، نوع دیگر از آنها، بعد از انجام عمل رخ میدهد، پارهای از آسیبها فراگیر است که ممکن است در تمامی مراحل اتفاق افتد و درنهایت آسیبهای پیرامونی است که مستقیم به عمل مرتبط نیست اما زمینهها و شرایط ترک عمل و یا رها کردن آن را فراهم میسازد.
The process of implementing beliefs and its pathology from the perspective of Quran and Hadith one of the most important issues emphasized in religious sources is the implementation of beliefs, which is realized in both individual and social parts, and the stages of its realization in the individual include: purposeful beginning, habit, stubbornness (queen), beauty and dignity; And the stages of its realization in the society are dissemination, propaganda, establishment, tradition (culture) and civilization, through which human beings can reach the highest levels and goals. The implementation of this process has various damages that can occur in different stages of the implementation of religious beliefs and in different aspects. Some damages prevent it from implementation of religious beliefs before appling, some at the throughout, and some of them after performing the belief. Some of the damages are pervasive and may occur at all stages, and ultimately are peripheral harms that are not directly related to the action, but the context and the conditions for leaving it provide the action or leave. Key words: Implementation, Process, Beliefs, Behaviors, Pathology, Quran, Tradition.
خلاصه ماشینی:
سایر مفسرین دیگر نیز به این معنا اشاره کردهاند (طباطبایی، 1390، ج 11، ص 59؛ مکارم، 1374، ج 7، ص 88) تفاوت میان اقامه با تبلیغ این است که اقامه هم خودت کامل انجام دهی و هم کاری کنی که جامعه آن را انجام دهند و همهجا آن کار به پا داشته شود؛ اما در تبلیغ اگرچه هدفمند است، بااینحال، صرفاً ابلاغ و رساندن است؛ ازاینرو، قرآن دربارهی رسالت پیامبر (ص) میفرماید: «فَإِنَّما عَلی رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبین (تغابن: 12)؛ همانا بر عهدهی رسول ما، تنها رساندن آشکار است.
بسیاری از افراد اعمال و رفتارهایشان را با انگیزههای بیهوده و باطل شروع میکنند که سبب انحراف و ناقص شدن عمل میشود؛ ازاینرو امام علی (ع) میفرماید: «النیه اساس العمل (تمیمی آمدی، 1410، ج ۱ ص ۵۶؛ لیثی، 1376، ج ۱، ص ۲۹)؛ نیت پایه و اساس عمل است» و فرمود: «الاعمال ثمار النیات (همان)؛ اعمال، میوههای نیتها هستند»؛ ازاینرو، رسول خدا به ابوذر توصیه میکند که حتی در کوچکترین اعمالش نیت الهی داشته باشد: «...
» قرآن نیز عالمان دینی را به سبب بیتفاوتی نسبت به رفتار مردم توبیخ میکند (مائده: 63) و در روایات نیز به این نکته اشارهشده است؛ مانند روایتی از رسول خدا که فرمود: «ان اللَّه عزوجل لا یعذب العامة بعمل الخاصة حتی یروا المنکر بین ظهرانیهم و هم قادرون علی ان ینکروه فاذا فعلوا ذلک عذب اللَّه الخاصة و العامة (سمرقندی، 1416، ج 2، ص 175؛ میبدی، 1371، ج 3، ص 198)؛ خداوند متعال هرگز عموم را به خاطر عمل گروهی خاص مجازات نمیکند، مگر هنگامیکه منکرات در میان آنان آشکار شود و توانایی بر انکار آن داشته باشند؛ اما سکوت کنند.