چکیده:
روند رو به رشد سریع شهرها بخصوص کشورهای در حال توسعه نیازمند توجه بیش از پیش به برقراری و تحقق عدالت فضایی در سطح شهر هستند. چرا که تناقض فضایی خدمات شهری میتواند کل سیستم شهری را در سیر نزولی رونق و توسعه قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی توزیع خدمات شهری در سطح شهر ماکو، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، اقدام به بررسی 23 شاخص خدمات عمومی شهری در 5 ناحیه شهر نموده است. برای این منظور در ابتدا جهت تعیین وضعیت توسعه فیزیکی شهر از مدل هلدرن، برای بررسی چگونگی توزیع خدمات عمومی از مدل کوپراس و همچنین جهت تعیین ارزش هر یک از خدمات عمومی در سطح شهر از مدل ANP استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که روند توسعه فیزیکی شهری دارای 60 درصد رشد اسپرالی بوده است. همچنین توزیع خدمات شهری در سطح نواحی بیانگر بیشترین مقدار خدمات با معیار مثبت برای ناحیه یک به میزان 033/0 درصد بوده است که حاکی از انطباق این ناحیه با بیشترین تراکم می باشد.
Rapidly growing cities, especially developing countries, need more and more attention to the establishment and realization of spatial justice in the city.Because the spatial contradiction of urban services can put the whole urban system in a downward spiral of prosperity and development.The aim of this study was to investigate the distribution of urban services in the city of Mako by descriptive-analytical method and to examine 23 indicators of urban public services in 5 districts of the city.To do this, the Holden model was first used to determine how the city is developing physically, the Copras model was used to examine how the public services were distributed, and the ANP was used to determine the value of each public service in the city. The results show that the trend of urban physical development with 60% of the Heldern model indicates the trend of urban urban growth.Also, the distribution of services at the regional level indicates the highest amount of services with a positive criterion for areas one of 0.033 percent, which has been associated with the highest density area.
خلاصه ماشینی:
کارشناسان تخمین زده اند که تا سال ٢٠٥٠ میلیارد جمعیت شهری جهان حدود ٨٤ درصد از جمیت جهان را تشکیل میدهد و جالب اینکه حدود ٩٥ درصد از این افزایش جمعیت به دلیل نبود برنامه و جوان جمعیت ، در کشورهای کمتر توسعه یافته رخ خواهد داد، براین اساس ، رشد سریع جمعیت همراه با توسعه شهرنشینی در مناطق مختلف ، بخصوص کشورهای کمتر توسعه یافته مشکلات فراوانی (رفیعیان و شالی، ١٣٩٣؛ (Nam & ٩٦ :٢٠٠٧ ,Jan Yuاز جمله نارسایی مدیریت شهری در پاسخگویی به نیاز شهروندان و کاهش عدالت شهری (راهنما و ذبیعی، ١٣٩٠) که خود متعاقبا باعث از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدمات شهری و نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از خدمات میشوند (محمدی، ١٣٩٦: ٣؛ عبدالهی و قاسمی، ١٣٩٧: ٦٩٦).
بنابراین برای شناخت وضعیت متعادل فضایی و پیشرفت شهری، آگاهی از نحوه توزیع خدمات شهری و اثرات رشد و توسعه ، ضروری میباشد و در صورت عدم رعایت آن ، برنامه ریزیها و سرمایه گذاری های انجام شده در این کانون ها نه تنها باعث توسعه نخواهد شد، بلکه نابرابریها را تشدید میکند و باعث رشد غده ای و ناهماهنگ فضاهای شهری خواهد شد (بهادری، ١٣٩٦: ٣).
تحقق عدالت فضایی منوط به وجود تسهیلات شهری و توزیع عادلانۀ آنها در فضای شهری و دسترسی آسان شهروندان به آن میباشد (١٩٩٨:١٠١ ,Kunzmann) (رجوع شود به تصویر صفحه) پیشنه تحقیق از جمله تحقیقات که در زمینه توزیع خدمات شهری در سطح مطالعات داخلی و خارجی صورت گرفته اند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد: میر کتولی و معمری (١٣٩٦) با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره کوپراس به پراکنش فضایی شاخص های توسعه خدمات شهری در سطح سکونتگاه های شهری استان گلستان پرداخته اند.