چکیده:
حق حیات از حقوق مسلم شناخته شده برای بشر است و در صورتی که بدون مجوز قانونی سلب شود، باید در سریعترین زمان ممکن و با امکانات کافی نسبت به کشف جنایت و رسانیدن عامل یا عاملین قتل به سزای جنایتشان اقدام گردد.در برخی مرگ ها به لحاظ وجود دلایلی مبنی بر وقوع جرم تعیین علّت مرگ ضروری است. همچنین گاهی وجود پاره ای از شواهد و مدارک موجب می شود مرگ از موارد مشکوک به جنایت باشد. در این صورت انجام کالبد شکافی لازم و ضروری می باشد.کالبد شکافی در دادرسی کیفری از اهمیّت بالایی برخوردار است و تشخیص منطبق با واقعیت پزشکان، چراغ راه قاضی برای کشف حقیقت خواهد بود.نظرات فقهای متقدم در کالبد شکافی جسد، همراه با سخت گیری بوده و انجام آن را مترادف با هتک حرمت میت، جنایت و مثله کردن وی می دانستند ،امّا در شرایط کنونی با تبیین ضرورت و فواید کالبد شکافی ، دیدگاه های فقهی تغییر یافته است و در مواردی که برای کشف حقیقت ضرورت دارد و یا احقاق حقّ میت یا دیگران را در پی دارد، با رعایت شرایطی این امر مجاز شناخته شده است.
خلاصه ماشینی:
کالبد شکافی میت به دلیل اهانت و هتک حرمت میت حرام می باشد ولی از سوی دیگر در اجرای عدالت دارای ارزش فوق العاده زیاد می باشد، زیرا قاضی دادگاه ، که مسؤول تعیین سرنوشت انسان های متهم است ، جهت دادن رأی صواب در هر موردی نیازمند داشتن اطّلاعات صحیح از حقایق امر در آن موضوع می باشد و در مواردی که دادرسی درباره جسم و جان آدمی صورت می گیرد، تنها پزشکی قانونی می تواند اطّلاعات موردنظر را در اختیار وی قرار دهد و پزشک قانونی وقتی می تواند اطّلاعات صحیح و کاملی از انسان مورد کارشناسی بدست آورد که در رشته خود معلومات کافی داشته و از آناتومی، فیزیولوژی، روان شناسی، آسیب شناسی و سایر رشته های مربوط دارای اطّلاعات کافی باشد تا بتواند به نیروی علم و دانش خود ،به اسرار وجودی که مورد کارشناسی و تحقیق و تجسس وی قرار می گیرد پی برده و گوشه های تاریک قضایا را برای دادگاه روشن سازد تا حدّی که قاضی بتواند با اتکاء به اطّلاعات حاصل متهم را تبرئه کرده یا به مجازات برساند و از اینجا اهمیت و ضرورت کالبد شکافی روشن می گردد.
دلایلی که برای حرمت تشریح و کالبد شکافی مسلمانان بیان می شود عبارتند از: الف ) حرمت به دلیل کرامت و منزلت انسان هتک و اهانت مسلمان در حال حیات و پس از مرگ حرام است .