چکیده:
مطابق نصوص قرآنی و روائی» خداوند متعال» بنی آدم را کرامت بخشیده است و انسان به
عنوان «انسان»» درخور احترام و سزاوار تکریم دانسته شده است. لازمه ی این نگاه» انعکاس
و بازتاب آن در قوانین و مقرّرات شریعت است؛ بخصوص در قوانین کیفری که حتّی مرتبه
ی نازل آنء ایلاء اهانت و ایذاء را در بر دارد و به ظاهر» با تعظیم و بزرگداشت آدمی
ناسازگار می نماید. لذا شریعت اسلام در قوانین کیفری خودء راهکارهائی را برای حفظ
کرامت انسان تعبیه کرده است. و با تعبیه ی این راهکارهاء اجرای مجازات را به موارد
ضروری آن که اجتناب از آن به زیان و خسارت بر می گردد. محدود ساخته است. بر این
اساس» |عمال دقیق این راهکارها در قوانین کیفری -آنگونه که مد نظر شریعت اسلام
است- باعث خواهد شد تا متقن ترین دلایل در عداد دلایل مثبته ی جرم قرار گیردء تا از
این طریق افراد به آسانی هتک نشوند و کرامت انسانی آنان لکّه دار نگردد. در این مقاله
سعی شده با استفاده از منابع معتبر فقهی» به موضوع «راهکارهای شریعت برای حفظ
کرامت در قوائین جزایی اسلام» پرداخته و به نتیجه ای قابل انکاء دست یافته شود.
خلاصه ماشینی:
همین توجّ ه هدفدار اسلام به مجرم است که باعث شده در قوانین جزایی ، راهکارهایی تعبیه شود تا از طریق آنها کرامت انسانی افراد، حفظ گردد؛ راهکارهایی چون سقوط مجازات به واسطه ی عروض شبهه ، سخت گیری در اثبات جرائم ، سقوط مجازات به واسطه ی توبه و سقوط مجازات به واسطه ی عفو امام .
(عاملی ،٣٩١٣١٣٨٤) و صاحب جواهر; در شرح قول محقّق حلّی ; در شرایع ، که گفته است : اگر زنی که شوهر ندارد، حامله شود، حدّ زنا بر او جاری نمی شود مگر آنکه خودش چهار بار به ارتکاب زنا اقرار نماید، می نویسد: عّلت تبرئه ی زن این است که احتمال دارد از روی اشتباه یا به اکراه یا نظایر این امور، باردار شده باشد.
حکمت سخت گیری در اثبات جرایم با آنکه بنای قوانین و احکام اسلام بر سهله و سمحه بودن بنیان نهاده شده و بنا به فرموده ی پیامبر اکرم ٩: «ولکن بعثنی بالحنیفه السهله السمحه » یعنی خداوند مرا به دینی معتدل ، آسان و با گذشت مبعوث فرمود (کلینی ، ١٣٧٧ق ، ٥ : ٤٩٤)، پس چرا در قوانین کیفری اسلام ، در اثبات جرائم و خصوصاً جرائم جنسی ، شاهد این همه سختگیری هستیم ؟ به نظر می رسد راز و رمز این سختگیری ، در دو مسئله نهفته است ؛ یکی حفظ کرامت انسانی و دیگری عدم اشاعه ی فحشاء در جامعه .