چکیده:
یکی از مسائل پیچیده و حساس در حوزه اجتماعی، مباحث خانواده است. تنظیم
روابط انسانی و داشتن خانواده ای سالم از شرائط اساسی پرورش سالم نسل آینده و
داشتن جامعه ای درست می باشد. در بین خانواده ها گاهی منازعات و مشاجراتی رخ
می دهد که باید برای آن فکری اندیشید و در رفع آن اقدام عاجل نمود. مباحثی چون
نفقه، تمکین و غیر آنها. محکمه خانواده دارای ویژگی خاص و حساسیت ویژه ای
است، بنابر این باید خصوصیات خاص خودش را داشته باشد. حکمیت راهکاری
است که نظام حقوقی اسلام در خصوص نزاع بین خانواده ها و زوجین جهت
محکمه خانواده، ارائه نموده و آن را مطرح ساخته است. قرآن کریم و روایات
معصومین بر این امر تاکید ورزیده و چگونگی آن را بیان داشته اند. مقاله حاضر به
بررسی اهمیت و برتری و شیوه اجرایی شدن، محکمه ای با حکمیت صالحین در
خانواده ها از حیث قرآنی، فقهی و حقوقی پرداخته و ابهامات آن را زدوده است.
خلاصه ماشینی:
واژگان کلیدی: محکمه خانواده ، حکمیت ، نفقه ، فقه ، حقوق ، منازعه ١- دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه ١۶۵ مقدمه : اسلام به همه ابعاد وجودی انسان توجه خاصی مبذول داشته و قوانینی وضع نموده است .
اختلاف بین زوجین در زمینه های مختلف از جمله نفقه ، و تمکین امری است مهم که قرآن کریم و روایات معصومین و حقوق اسلامی نسبت به آن بیتفاوت نبوده و برای از بین بردن زمینه آن دستورالعمل داشته و راهکار برون رفت از آن اختلاف را ارائه نموده است .
با مراجعه به قرآن و روایات و اقوال فقهای اسلامی درمییابیم که برای رفع منازعات نفقه بین زن و شوهر در فقه جعفری و حقوق اسلامی تدبیری بس دقیق اندیشیده شده است که در ذیل آن را مورد بررسی قرار میدهیم .
(موسوی خمینی، تحریر، ج ٢، ص ١٢٤؛ و طوسی، ج ٥، ص ٢٦١؛ و حلّی، شرائع ، ج ٢، ص ٣٥٤؛ و نجفی، ج ٣١، ص ٣٨٨) اگراجبارامام وحاکم ، ازجهت امر به معروف ونهی ازمنکر باشد، دیگرمؤمنین نیزهمین قدرت راداشته و باید رعایت مراتب وشرایط امر به معروف را بکنند، حاکم یاهر کس دیگری که ازاین مسأله آگاه شد، خود می تواند حتی قبل از مراجعۀ زوجه وارد عمل شود، ولی اگر از باب حکومت باشد، افراد دیگری غیر ازحاکم ، توانایی اجرای مسئله فوق را نخواهند داشت .
در مادٔە (١١٢٩) قانون مدنی درمورد خوداری زوج ازدادن نفقه به همسرش چنین مینویسد: «درصورت استنکاف شوهرازنفقه وعدم امکان اجراءحکم محکمه والزام شوهراوبه دادن نفقۀ زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند.