چکیده:
ابوالفضل بیهقی دبیر سرشناس عصر غزنوی کتابی بر جای گذاشته است که پس از گذشت قرنهای متوالی از وجوه مختلف شایستۀ پژوهش و بازنگری است. وی ضمن بیان نکات تاریخ نویسی در تحلیل جزئیات و توصیف صفات حالات روانی شخصیّتها، خواننده را شگفت زده میکند، از این رو این اثر برای یافتن مصداقهای عینی تیپهای شخصّیتی در روان شناسی بسیار مناسب است. در این مقاله صفات شخصیّتهای تاریخ بیهقی براساس مدل پنج عامل شخصیّتی رابرت مک کری و پل کوستا مورد بررسی قرار گرفته است. جامعۀ آماری تحقیق حاضر، کتاب تاریخ بیهقی است که پس از بررسی صفات شخصّیتهای اصلی کتاب؛ نمونههایی برای هر کدام از پنج تیپ شخصیّتی: روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی، خوشایندی و وظیفه شناسی ارائه شده است. هر چند که این تطبیق نسبی است و بعضی از شخصیّتها، مجموعهای از ویژگیهای چند تیپ شخصیّتی را به خود اختصاص میدهد و اعمال و رفتار و اندیشههای آنها تحت تاثیر از شرایط محیطی تغییر میکند، امّا براساس نمودار ارائه شده، تیپ غالب شخصیّتی افراد، مشخص شده است.
Beyhaqi Abolfazl, the famous secretary of Ghaznavi period, has left a book that is worthy of study and review after successive centuries. He in addition to expression of historical points, amazes readers in analyzing of details and describing of psychological states. So, to find concrete examples of the types of personality in psychology in this book is very convenient. In this paper, characterics of figures of Beyhaqi,s history, based on the Five factor models of Robert McCrae and Paul Costa, is studied. The statistical population of this search is Bayhaqi,s history. After reviewing the characterics of figures in this papers, is presented examples for each of the five personality types, neurosis, extraversion, openness, agreeableness and conscientiousness. Although, this comparing is proportional and some figures have the charactericsties several personality types all together and their traits in various environmental conditions, but, finally, the dominant personality type of figures has been specified.
خلاصه ماشینی:
وي ضمن بيان نکات تاريخ نويسي در تحليل جزئيات و توصيف صفات حالات رواني شخصيت ها، خواننده را شگفت زده مي کند، از اين رو اين اثر براي يافتن مصداق هاي عيني تيپ هاي شخصيتي در روان شناسي بسيار مناسب است .
در اين مقاله صفات شخصيت هاي تاريخ بيهقي براساس مدل پنج عامل شخصيتي رابرت مک کري و پل کوستا مورد بررسي قرار گرفته است .
com پس از بررسي صفات شخصيت هاي اصلي کتاب ؛ نمونه هايي براي هر کدام از پنج تيپ شخصيتي: روان رنجوري، برون گرايي، گشودگي، خوشايندي و وظيفه شناسي ارائه شده است .
هدف اين پژوهش بررسي ابعاد شخصيت هاي اصلي تاريخ بيهقي و توصيف عواطف ، احساسات و حالات دروني شخصيت ها و انطباق آن با مدل پنج عامل شخصيتي، رابرت مک کري و پل کوستا است .
بنابر اين در مقاله حاضر سعي بر اين است صفات شخصيت هاي اصلي تاريخ بيهقي با مدل پنج عاملي شخصيت رابرت مک کري و پل کوستا از نظر روانشناسي مورد ارزيابي قرار گيرد.
نتيجه گيري: ارزيابي و توصيف دقيق و موشکافانه شخصيت ها از زبان بيهقي نشان مي دهد تا کتاب تاريخ او بستر مناسبي براي يافتن تيپ هاي گوناگون شخصيتي در روان شناسي است .
در اين مقاله سعي شد تيپ هاي شخصيت هاي تاريخ بيهقي بر اساس مدل پنج عامل شخصيت رابرت مک کري و پل کوستا مورد تحليل روان شناختي قرار گيرد.