چکیده:
یکی از مسائل حقوقی مدرن، حقوق مشتریان و دریافت کنندگان خدمات است که بخشی از مسائل حقوق مصرف کنندگان را تشکیل می دهد. شناسایی و توجه به این حقوق می تواند موجبات رضایت مشتری و سلامت و کیفیت در ارائه خدمات را فراهم آورده، از منازعات در بازار خدمات جلوگیری نماید. در تحقیق حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین و بررسی مبانی و راهکارهای حمایت از حقوق مشتریان خدمات از منظر فقهای اسلامی، پرداخته شده است. در زمینه پاسداری از حق آزادی انتخاب و برخورداری از بازار رقابتی و ضد انحصاری، برخورداری از اطلاعات صحیح و کامل نسبت به خدمات، برخورداری از سلامتی و ایمنی خدمات، که از آنها به عنوان حقوق بنیادین مصرف کنندگان کالا و خدمات یاد میشود، مسائل و احکامی، با اختلافات جزئی در برخی موارد، در راستای جلوگیری از وقوع ضرر وجود دارد. حمایت دولت و دخالت در قبال خدمات زیان آور و رویه های فریب کارانه، از طریق نهاد حسبه و نهادهای دیگر مورد تأیید و تأکید است.
One of the modern legal issues is the rights of customers and recipients of services, which is part of the consumer rights. Identifying and paying attention to these rights can provide customer satisfaction, health and quality in delivering services, and prevent conflicts in the service market. In the present study, the descriptive-analytical method has been used to explain and examine the principles and strategies for protecting the rights of service customers from the view point of Islamic jurists. In terms of protecting the right of freedom in choice and having a competitive and anti-monopoly market, having accurate and complete information about services, having health and safety services, which are referred to as the fundamental rights of consumers of goods and services, there are issues and rulings, with minor differences, to prevent harm. Government support and interference in regard to harmful services and deceptive practices through the Hasbeh and other institutions is confirmed and emphasized.
خلاصه ماشینی:
مؤيد اين امر نيز نهي از ضرر و فريب است که در قواعد فقهيه بدان تصريح شده است ، زيرا براساس قاعده «لاضرر» در روابط اجتماعي با مردم هيچ گونه اقدام زيانباري مورد امضاي شرع مقدس نيست (محقق داماد، ١٤٠٦ق ، ج ١، ص ١٥١-١٥٢)، و بر اساس تفسير گسترده از اين قاعده ، کليه خسارت هاي وارد بر ديگري بايد جبران گردد(ر.
فقهاي اهل سنت نيز قائلند به اينکه مبيع (مورد معامله ) بايد معلوم باشد(کاساني، ١٩٨٢م ، ج ٥، ص ١٥٦؛ ابن نجيم ، بيتا، ج ٥، ص ٢٨١؛ ابن رشد القرطبي، بيتا، ج ١، ص ٥٣٤؛ ابن محمد الحسيني، بيتا، ج ١، ص ٢٤٤؛ ر.
فقهاي اهل سنت نيز قائل به اصل سلامت در کار و خدمات در سايه ي قاعده اتلاف و احترام به مال مردم هستند، زيرا از نظر ايشان براساس قاعده اتلاف ، اگر کسي مال ديگري را عمداً اتلاف نمايد، ضامن است (زحيلي، ١٤٢٧ق ، ج ١، ص ٦٠٥؛ ابن سعيد، ١٤٢٨ق ، ج ٢، ص ١١٥).
فقهاي اهل سنت نيز قائل به اصل امانت داري در کار و خدمات در سايه حرمت مصاديق عدم امانت داري يعني کم فروشي و غش ، و همچنين جبران ضرر مصرف کننده به واسطه قاعده لا ضرر و غرور هستند: از نظر ايشان کم فروشي حرام است (ر.
فقهاي اهل سنت در قاعده لا ضرر نيز قائلند به اينکه ضرر به همه اشکالش (بويداين ، بيتا، ج ١، ص ١٣٧) در جان و مال مردم حرام است (ابن بورنو،١٤١٦ق ، ص ٢٣٤).