چکیده:
یکی از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهی تاثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعی ایشان بر این بوده که با توجه به قرائتهای مختلف و تاثیر دادن آنها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذاری، در تفسیر نیز خود را مینمایاند. در این مقاله، پس از مرور بر تعاریف و عناوین پایهای، فرش الحروف آیات سوره بقره که اختلاف قرائات از میان هفت قرائت مشهور (قرائات سبع)، بر تفسیر آنان تاثیر دارند شمارش و مورد بررسی و مقایسه قرارگرفته است. از رهگذر این بررسی و مقایسه، میزان تطابق برخی تفاسیر با روایت حفص از عاصم بهعنوان مشهورترین قرائت در میان مسلمانان مشخص میشود.
خلاصه ماشینی:
» (ابوالفتوح رازی،1408، ج 2، ص 34) 6 ) بقره آیه 83: «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً» قرائت: عاصم، نافع، ابوعمرو، ابن کثیر و ابن عامر «حُسناً» و حمزه و کسائی «حَسَناً» (الدانی،1406، ص 47) راغب حُسن و حَسَن را چنین معنا میکند: «حُسن یعنی هر چیزی که بهجت آفرین، شادیبخش و مورد رغبت انسان باشد.
(طباطبایی،1417، ج 1، ص 249) اما آیتالله مکارم شیرازی این کلمه برخلاف روایت حفص از قرائت عاصم و مطابق قرائت ابو عمرو و به معنای تأخیر انداختن بیان و تفسیر کرده و میفرماید: «" هیچ حکمی را نسخ نمیکنیم، و یا نسخ آن را به تأخیر نمیاندازیم مگر بهتر از آن یا همانندش را جانشین آن میسازیم» (مکارم شیرازی،1374، ج 1، ص 389) 9 ) بقره آیه 119: «وَ لا تُسْئَلُ عَنْ أَصْحابِ الْجَحیمِ» قرائت: عاصم، ابوعمرو، ابن کثیر، ابن عامر، حمزه و کسائی «لاتُسئَلُ» و نافع «لاتَسَاَلْ.
» (طبرسی، بیتا، ج 1، ص 511) اما ابوالفتوح رازی قسمت اول آیه را «ولاتقاتلوهم»، بهصورت نادرست و به صیغه مفرد یعنی قرائتی غیر از روایت حفص از قرائت عاصم معنا و تفسیر کرده است و میگوید: «و کارزار مکنی با ایشان به نزدیک مسجد مکه تا کارزار کنند شما را در آنجا، اگر کارزار کنند شما را، بکشید ایشان را.
) قرائت: عاصــم، نافع، ابن عامر، حمزه و کســائی «رَفَثَ ـ فُسوقَ» و ابوعمرو و ابن کثیر «رَفَثٌ فُسوقٌ» (الدانی، 1406، ص 80) بهطور اجمال به دو تفسیر در مورد این آیه اشاره میشود: طبرسی میگوید: «دلیل کسی که همه را به فتح خوانده این است که مطابقت» زیادی با معنای مقصود دارد.