چکیده:
پرسش از «چیستی معنای زندگی» پرسشی است که در عمق وجود آدمی برای همه انسانها مطرح است. ازاینرو انسان همواره در جستوجوی پاسخی قانعکننده به آن بوده است تا بتواند با تکیه بر آن، به آرامش روحی دست یابد و به زندگی امیدوار باشد. این پرسش ازجمله پرسشهایی است که برای همه کسانی که به سطح خودآگاهی عمیق برسند مطرح میشود. مراد از سطح خودآگاهی عمیق توجه انسان به خویشتن خویش است که از کجا آمده است و به کجا میرود و هدف و فلسفه زندگی او چیست. فیلسوفان درباره معنا و هدف زندگی، تفسیرهای گوناگونی ارائه دادهاند. برخی از این تفسیرها مادیگرایانه و برخی دیگر غیرواقعی و پنداری است. در مقابل برخی از فیلسوفان، معنای زندگی را در خداباوری میجویند. در جهانبینی توحیدی براساس آموزههای اسلام، زندگی با خداباوری و بندگی معنا مییابد. ما در این مقاله برآنیم تا موضوع را از نگاه تعالیم اسلام بررسی کنیم.
خلاصه ماشینی:
ازاینرو تبیین معنا و هدف زندگی و عبث نبودن آفرینش و تبیین حقیقت انسان، بهعنوان بنده خدا، در نظام معرفتی اسلام از سودمندترین مباحثی است که میتواند زندگی را با همه سختیها و رنج و مصیبتهایش برای انسان گوارا و امیدبخش سازد و تلاش وی را در راه رسیدن به سعادت، که همان مقام بندگی است، افزایش دهد.
برایناساس از این پس مراد از معناداری زندگی همان هدفداری زندگی است؛ لکن باید توجه داشت که اگر هدفداری زندگی را عین معناداری زندگی در نظر بگیریم دیگر معناداری وصف انتزاعی نخواهد بود؛ زیرا معناداری زندگی یعنی هدفداری زندگی، برای تصور معناداری زندگی نیاز به مقایسه سلوک زندگی با هدف زندگی نیست؛ چون طبق فرض معناداری زندگی یعنی هدفداری زندگی، برخلاف آنکه معناداری زندگی لازمه هدفداری زندگی باشد.
براساس آنچه تاکنون گفته شد، معناداری هر موجودی عبارت است از تحقق برترین نقش ممکن از آن موجود، براساس مقتضای مرتبه وجودی آن، در راستای تحقق هدفی که توجیهکننده خلقت آن پدیده است؛ بنابراین چنین نتیجه گرفته میشود که معنای زندگی با برگزیدن روش زندگی در راستای هدف زندگی تأمین شود.
آنچه از معانی مختلف دین در بحث معنابخشی دین به زندگی مراد است، دین به معنای شریعت است؛ یعنی مجموعه دستورها و قوانینی که در راستای هدایت و سعادت از جانب خدا بر انبیای الهی نازل شده است، تا انسانها اعتقادات و رفتارهای فردی و اجتماعی خود را در زندگی براساس آن آموزهها سامان دهند.
حال با توجه به این مقدمه آنچه در مسئله علم به بحث معنای زندگی مربوط میشود، شناخت انسان نسبت به حقیقت خود و راه رسیدن به کمال و سعادت انسانی است.