چکیده:
پدیدهی مرز یکی از عوامل سیاسی انفکاک مادی و معنوی اشخاص است که بر روابط حقوقی آنان
تاثیر میگذارد. دولتها در قلمرو حاکمیت خود، حقوقی را برای اتباعشان در نظر می گیرند که
بیگانگان از آن محروم هستند یا تکالیفی را بر عهده ی ایشان می نهند که بیگانگان از آن معافند. یکی از
مصادیق این سنخ از روابط در نظام حقوقی ایران، اخذ تامین از اتباع دول خارجی به هنگام طرح دعوی
به طرفیت خواندهی ایرانی در محاکم داخلی، موضوع مادهی ١٤٤ قانون آیین دادرسی دادگاه های
عمومی و انقلاب در امور مدنی است. چنان چه طرف دعوا، تبعه ی هیچ یک از دولت های خارجی نباشد
و به عبارتی بی تابعیت باشد، این پرسش مطرح می شود که آیا چنین حقی برای اتباع ایرانی؛ و در مقابل،
چنین تکلیفی برای اشخاص بی تابعیت وجود دارد؛ یا آنکه باید گفت، الزام آنها به دلیل فقدان نص
قانونی، اجحاف در حق ایشان و نوعی بیعدالتی است.
خلاصه ماشینی:
يکي از مصاديق اين سنخ از روابط در نظام حقوقي ايران ، اخذ تأمين از اتباع دول خارجي به هنگام طرح دعوي به طرفيت خوانده ي ايراني در محاکم داخلي، موضوع ماده ي ١٤٤ قانون آيين دادرسي دادگاه هاي عمومي و انقلاب در امور مدني است .
از سوي ديگر، اتباع خارجي در صورت طرح دعوي عليه ايرانيان در محاکم داخلي، به شرط درخواست خوانده ، ملزم به ايداع تأمين هستند و تأمين اتباع خارجي يکي از تکاليفي است که قانونگذار در مبحث پنجم از فصل ششم قانون آيين دادرسي دادگاه هاي عمومي و انقلاب در امور مدني مصوب ١٣٧٩ (مواد ١٤٤ الي ١٤٨) براي اتباع بيگانه وضع نموده است .
از آنجا که قانونگذار در ماده ي ١٤٥ قانون آيين دادرسي دادگاه هاي عمومي و انقلاب در امور مدني و در مقام بيان موارد معافيت ، نامي از اشخاص بيتابعيت نبرده است ، اين سؤال مطرح ميشود که آيا آنان نيز مانند اتباع خارجي ملزم به ايداع تأمين ميباشند يا اينکه چون قانونگذار در هيچ ماده اي از اين فصل صراحتا به اشخاص بيتابعيت اشاره نکرده ، اخذ تامين از آنها مصداق بارز بيعدالتي محسوب ميشود.
٢٦٨ دوره جديد، شماره سيزدهم ، زمستان ١٣٩٩ تحت مقرراتي با موافقت وزارت بهداشت و درمان ، براي اتباع بيگانه ميسر است ، اخذ کارت بازرگاني و فعاليت هاي تجاري براي تجار خارجي مقيم ايران وفق ماده ٨ قانون تشويق صادرات و واردات کالا به تشخيص وزارت بازرگاني و تاييد سفارت دولت متبوع تبعه بيگانه و داشتن پروانه اقامت و پروانه کار معتبر از وزارت کار، مجاز شناخته شده است .