چکیده:
هدف این مقاله بررسی وضعیت منطقه بندی در ایران و معیار های مطلوب
منطقه بندی می باشد. ابتدا به تعریفی از منطقه و منطقه بندی و منطقه گرایی
پرداخته و تاثیرات مناطق بر یکدیگر و در کل کشور رابررسی می کند. اهداف و
ضرورت های حوزه بندی و منطقه بندی و اثرات آن در نحوه استفاده بهینه از
فضا را بررسی می کند. محقق متغییرهای مانند عدم چارچوب اطلاعاتی در
ارتباط با ساختار اقتصادی، اجتماعی منطقه و کمبود نیروی انسانی متخصص ،
عدم وجود منابع اطلاعاتی لازم و فرایند برنامه ریزی نامستمر و کوتاه مدت
وکمبود سرمایه در بحث منطقه ای به عنوان عامل عدم توسعه منطقه ای و عدم
توجه به بحث مهاجرت و تاثیر آن در منطقه بندی و تاثیرات عدم استفاده از
مدیران بومی و محلی در برنام ه ریزی منطقه ای را مهمترین چالشها در عدم
موفقیت منطقه بندی درایران می داند. محقق در بررسی معیار های مطلوب
منطقه بندی محور های اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی و سازمانی را به عنوان
مهمترین پارامتر ها معرفی کرده و شاخص های اشتغال و صنع ت، شهرنشینی و
مهاجرت،، شاخص های سطح زندگی ، آموزش و بهداشت ، ارتباط جمعی ،
ظرفیت مدیریتی و امنیت پایدار اجتماعی را به عنوان مهمترین معیار های منطقه
بندی در ایران می داند.
خلاصه ماشینی:
٢- منطقه و منطقه بندي (چارچوب نظري ) ٢-١- تعريف منطقه و منطقه بندي از پيچيدگي هاي اساسي در کشور ما بين مفهوم منطقه و ناحيه است در اين ميان هنـوز علوم و رشته هاي مختلف مانند جغرافيـا، معمـاري ، شهرسـازي ، برنامـه ريـزي شـهري ، برنامه ريزي منطقه اي ، علوم اجتماعي ، عمران منطقه اي و اقتصاد بـه تعريـف و مفهـوم و مقياسي واحد دست نيافته اند .
از نظر گلادسون هدف اصلي منطقه بندي و برنامه ريزي منطقه اي دستيابي بـه رابطـه اي رضايت بخش بين مردم ، مشاغل و محيط زيست در درون منطقـه اسـت و هـدف هـاي اجتماعي مربوط به عواملي چون تامين مسکن ، تسهيلات اجتماعي ، فرهنگي ، و تفريحي با هدفهاي اقتصادي مربوط به کنترل شهرهاي متراکم و توزيع سرمايه گذاري جديـد و هدف هاي زيبا شناختي مربوط به مسايلي چون کيفيـت شـکل شـهري و جلـوگيري از گسترش بي هدف شهري رامي توان به طور اخص مشخص کرد(جان گلاسون ، ١٠٠) ٣- معيارهاي مطلوب براي منطقه بندي هرگونه تحقق در اهداف مورد انتظار اين طرح عملا مستلزم تاکيـد بـر رعايـت اصـول اساسي از قبيل جامعيت ، پيوستگي ، پايداري و استمرار در مسير ابعاد اجرايي آن است .
جدول ١-٢- معيارهاي مطلوب براي منطقه بندي (رجوع شود به تصویر صفحه) دورنماي تاريخي بسياري از معضلات اجتماعي و اقتصادي ايـران بيـانگرآن اسـت کـه ريشه و منشاء بسياري از معضلات کنوني و حتي تهديدات داخلي و مـرزي آن عمـلا مربوط به مسئله عدم توازن و وجود برخي نگرش هاي تبعيض آميز در تنظيم و تصويب برنامه ها و تخصيص منابع اعتباري مورد نيـاز بـراي اجـراي طرحهـاي توسـعه ايـي در مناطق و نواحي مختلف کشور است .