چکیده:
تلاشهای قرآن پژوهان نشان میدهد که آیات هر سوره در مسیر غرض اصلی سوره حرکت میکند و نظم ویژهای بر ساختار سوره حاکم است. نظریه تکاملیافته اصل تناسب، «پیوند معنایی آیات» در هر سوره است که مفسران از سبکهای متعددی برای نمایش آن استفاده کردهاند که سبک نمودار درختی نسبت به سایر سبکها برتری دارد. در این مقاله ضمن ارائه گزارشی از «پیوند معنایی آیات» در هر سوره، فواید آن و معرفی سبک نمودار درختی که پوششدهنده سایر سبکها است، این سبک بر سوره تحریم اعمال شده است تا نمونه عینی و مصداقی قابل تطبیق برای این سبک باشد. با اعمال سبک نمودار درختی بر سوره تحریم نمایان میشود که آیات سوره نظم یکپارچهای دارند و بر مدار محوری مشخص چیده شده-اند. محور سوره آن است که همسران رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم باید رفتاری مناسب، به دور از خود خواهی و حسادت داشته باشند تا دستآوزی برای سودجویی دشمنان پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم (منافقان و کفار) قرار نگیرد و نمونه و الگویی برای تمام مردم در همه اعصار باشد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله ضمن ارائه گزارشی از «پیوند معنایی آیات» در هر سوره، فواید آن و معرفی سبک نمودار درختی که پوششدهنده سایر سبکها است، این سبک بر سوره تحریم اعمال شده است تا نمونه عینی و مصداقی قابل تطبیق برای این سبک باشد.
(سید قطب، التصویر الفنی فی القرآن، ص 19) در این مقاله «پیوند معنایی آیات» در هر سوره بررسی میشود که فراتر از تناسب و ارتباط آیات است.
(زرکشی، ج1، ص131) گرچه قدما همچون بقاعی و فخررازی به اهمیت تناسب آیات پی برده بودند، اما متأخران همچون آیت الله خویی، علامه طباطبایی، عبدالله محمود شحاته، ضمن تأکید بر روابط آیات، آن را از منظر جدیدی نگریسته و بر این عقیدهاند که هر سوره دارای محور و غرض واحدی است که در به هم پیوستگی آیات نقش بسزایی دارد.
4. سبکهای نمایشی «پیوند معنایی آیات» در هر سوره اهمیت کشف غرض سورهها در فهم معانی و مقاصد قرآن موجب شده است تا قرآن پژوهان برای پیش برد مبانی نظری و عملی این علم تلاش فراوانی کنند.
این عنایت مخصوص به مسئله همسران پیامبر ممکن است در برخوردی ابتدایی و سطحی، با توجه به ابدی بودن قرآن، غیرضروری به نظر برسد، اما اگر توجه شود که پیامبراسوه (احزاب/ 21) مسلمانان بوده و رفتار و رویه او «سنت» شمرده میشود و مسلمانان وظیفه دارند عملکرد او را به عنوان ملاک و معیار حق تبعیت کنند، به اهمیت ذکر آن پی برده خواهد شد و غرض سوره نمونه و الگویی برای تمام مردم در همه اعصار خواهد بود.