چکیده:
حقوق مخاصمات مسلحانه و بشردوستانه بینالمللی (شاخهای از حقوق بینالملل) به دو طرف درگیریها اجازه نداده است که برای پیشبرد اهداف و برنامههای جنگی خود به هر نوع سلاح یا وسیله جنگی متوسل شوند. این حقوق از همان آغاز پیدایش خود در عصر نوین، با هدف انسانی و اخلاقی کردن جنگ و به حداقل ممکن رساندن آلام و دردهای جانبی آن، سعی کردهاند تا بکارگیری آن دسته از سلاحها و روشهایی که موجب درد و رنج بیهوده شده و بر نیروهای رقیب آسیبهایی غیرضروری وارد میآورند را ممنوع کند. سؤال این است که آیا ضرورتهای نظامی میتواند توجیهکننده استفاده از این وسایل ممنوعه و روشهای غیرمجاز در صحنهی کارزار جنگ باشد؟ از منظر حقوق بشردوستانه، تنها هدف مشروع مخاصمات مسلحانه، توقف توان جنگی دشمن و خارج کردن رزمنده از حالت جنگ و ادامه کارزار است، اما استفاده از روشها و ابزار جنگی نامتعارف و کاربرد سلاحهای ممنوعه و غیرانسانی، حتی از منظر اصل ضرورت نظامی، غیرقابل توجیه میباشد. عدم وضوح در معنای این اصل و تبیین نشدن حدود و ثغور «ضرورت نظامی»، موجب بروز و ظهور چالشها و آسیبهای فراوان در عرصه مخاصمات بینالمللی و نیز مخاصمات داخلی شده است. ضرورت نظامی یک نیاز اضطراری، اجتنابناپذیر و بدون فوت وقت برای اتخاذ اقداماتی است که از سوی یک فرمانده برای آنکه دشمن را به سریعترین شکل ممکن بهوسیله ابزار و ادوات قانونی و کنترل شده وادار به تسلیم و توقف کند، صورت میگیرد. معذلک این مقاله در پی یافتن ماهیت و حدود اصل ضرورت نظامی در حقوق بشردوستانه بینالمللی و جایگاه این اصل با توجه به وسایل و روشهای منع شده در حقوق مخاصمات مسلحانه با بررسی موردی جنگ عراق علیه ایران میباشد.
The international armed forces and humanitarian law (a branch of international law) has not allowed to the both parties of the conflict to resort to any weapons or warfare to advance its war goals and programs. From the very beginning of this law in the modern age, it has sought to forbid the rival forces to use the weapons and methods that cause pain, suffering and inflicting unnecessary damages in order to minimize the suffering and the other effects of war. The question is that: can military necessities justify the use of the prohibited devices and unauthorized methods in the war campaign scene? From the humanitarian perspective, the only legitimate aim of armed hostilities is to stop the enemy's combat power and to bring the combatant out of the war and continue the campaign. But, the use of inappropriate combat methods and tools and the use of banned and inhumane weapons, even from the perspective of necessity is unjustified. The lack of clarity in the meaning of this principle and the lack of clarification of the limits of "military necessity" have led to numerous challenges and harms in the field of international and domestic hostilities. Military necessity is an urgent, unavoidable need to be taken by a commander to promptly surrender and stop an enemy by using legal and controlled means and equipment. However, this article seeks to find out the nature and scope of military necessity in international humanitarian law and its position by attending to the prohibited means and methods in the law of armed conflict by examining the case of the Iraq war against Iran.
خلاصه ماشینی:
اصل ضرورت نظامي و بررسي بکارگيري وسايل و روش هاي منع شده در جنگ هشت ساله عراق عليه ايران عليرضا نوروزي ١ 2 حسام ديدگاه تاريخ دريافت : ٩٨/٠٢/١٢ تاريخ پذيرش : ٩٨/٠٥/٠٤ چکيده حقوق مخاصمات مسلحانه و بشردوستانه بين المللي (شاخه اي از حقوق بين الملل ) به دو طـرف درگيـريهـا اجـازه نداده است که براي پيشبرد اهداف و برنامه هاي جنگي خود به هر نوع سلاح يا وسيله جنگي متوسل شوند.
سؤال اصلي اين تحقيق اين است که " حدود و صغور اصل ضرورت نظامي در بکارگيري روش ها و وسايل منع شده در مخاصمات مسلحانه بين المللي چيست ؟" از منظر حقوق بشردوستانه ، تنها هدف مشروع مخاصمات مسلحانه ، توقف توان جنگي دشمن و خارج کردن رزمنده از حالت جنگ و ادامه کارزار است ، اما استفاده از روش ها و ابزار جنگي نامتعارف و کاربرد سلاح هاي ممنوعه و غير انساني ، حتي از منظر اصل ضرورت نظامي، غيرقابل توجيه مي باشند.
همچنين ، غير از ممنوعيت يا محدوديت ابزار و شيوه هاي خاص جنگي، ازجمله آنهايي که ماهيتاً درد و رنج غيرضروري ايجاد ميکنند، رويکرد حقوق بين الملل بشردوستانه صريحاً محدوديت هاي کلي بر نوع و درجه ي خشونت که در حملات عليه اهداف نظامي واقعاً 1 Edward Kwakwa, The International Law of Armed Conflict:Personal and Material Fields of Application, martinus nighf-publisherd, 1992, p 148.
S. FORREST, CRAIG: THE DOCTRINE OF MILITARY NECESSITY AND THE PROTECTION OF CULTURAL PROPERTY DURING ARMED CONFLICTS,CALIFORNIA WESTERN INTERNATIONAL LAW JOURNAL,VOLUME 37, SPRING 2007.