چکیده:
هدف این پژوهش، ساخت پرسشنامه انسان کامل، بر اساس الگوی انسان کامل، در منابع اسلامی بود. روش تحقیق، به دو شیوه توصیفی و پیمایشی بود. برای سنجش روایی محتوایی این پرسشنامه، در دو مرحله ابتدا از شاخص روایی محتوا (CVI)، برای بررسی مولفهها و خردهمولفهها و نسبت روایی محتوا(CVR)، برای بررسی گویهها مطابق با نظر کارشناسان متخصص، در امور دینی و روانشناسی استفاده شد. نتیجه بررسی روایی سازه، به شیوه تحلیل عاملی با ارزش ویژه بیش از ۳/۰، استخراج ۶ عامل با بار عاملی بالاتر از ۳/۰ بود که در مجموع، ۴۲۵/۳۵ درصد واریانس کل پرسشنامه را تبیین کردند. عوامل بهدستآمده عبارت بودند از: عامل اتکا به خدا، قناعتورزی، خداباوری، خودمهارگری، جامعهگرایی و شجاعت. برای بررسی اعتبار پرسشنامه، ضریب آلفای کرونباخ، در دو مرحله آزمایشی و نهایی به ترتیب، ۸۵۹/۰ و ۸۵۶/۰ و ضریب آلفای عوامل پنجگانه، همگی بالاتر از ۶۴۲/۰ بود. همبستگی بین دونیمه پرسشنامه نیز برابر با ۵۸/۰ بود. از این پرسشنامه، میتوان در سنجش ویژگیهای مثبت و متعالی انسان و پژوهش در حوزه روانشناسی مثبتگرا، همچنین، کار در محیطهای تربیتی برای خودشناسی و تشخیص میزان نزدیکی به کمال استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگر، ازآنجاکه هدف نهایی این پژوهش، ساخت یک پرسشنامه در زمینه انسان کامل است که مستلزم ارزیابی روایی و اعتبار آن به صورت میدانی است، روش تحقیق در بخش دوم پژوهش، «زمینهیابی» (پیمایشی) خواهد بود.
بررسی نسبت روایی محتوای گویههای پرسشنامه انسان کامل، بر اساس منابع اسلامی (CVR): در مرحله دوم در این پژوهش، برای بررسی روایی وابسته به محتوای گویههای پرسشنامه، از دیدگاه کارشناسان علوم اسلامی و روانشناسی استفاده شد؛ به این صورت که با طراحی جداول و در یک درخواست رسمی و بیان توضیحات لازم، از 13 کارشناس حوزوی که تحصیلات عالیه روانشناسی داشتند، از آنها خواسته شد تا نظر خود را در زمینه «ضروری» بودن، «مفید» بودن یا «عدم ضرورت» 150 گویه را با توجه به مستندات دینی ارائه شده، اعلام كنند.
ضریب همبستگی دو پرسشنامه انسان کامل {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} برای سنجش روایی سازه پرسشنامه، از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد؛ به این صورت که بعد از اجرای نهایی پرسشنامه انسان کامل در بین 370 نفر برای سنجش روایی و نیز شناسایی عوامل تشکیلدهندة آن، از روش تحلیل عاملی به روش «مؤلفههای اصلی» و «چرخش واریماکس»، به همراه «بهنجارسازی» کایزر استفاده شده است.
مؤلفهها و توصیف واریانس کل {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} برای بررسی بیشتر روایی سازه در جدول 5، همبستگی هر سؤال پرسشنامه انسان کامل، با نمره آورده شده است.
بنابراین، در این پژوهش پس از اجرای نهایی پرسشنامه انسان کامل، بر اساس منابع اسلامی و انجام تحلیل عاملی، 6 عامل در رویکرد تجربی بهدست آمد که نتایج بیانگر همسانی درونی بالای آنها بود.