چکیده:
انسانها در زندگی خود با انواع هیجانات روبهرو هستند. این هیجانات به دو دستة مثبت و منفی تقسیم میشوند. در نوع دوم افراد برای خودداری و رهایی از آنها تلاش می کنند. هیجانات از منظرهای فلسفی و زیستی و روانشناسی بررسی میشوند. محمدبنزکریای رازی و ابنسینا از فیلسوفانی هستند که درباره هیجان حزن و اندوه بحث کردهاند. با مقایسه و گزارش آثار این دو درمی یابیم که محمدبنزکریای رازی با پیشگرفتن روش اخلاق فلسفی افلاطونی، هدفش را سلامتمحوری قرار می دهد. رویکرد وی معطوف به جسم و روان است. حزن و غم از منظر وی مذموم و عدم اعتدال مزاج و پندارة ثبات داشتهها، عوامل ایجادی آن است. حفظ اعتدال مزاج، منفیانگاری دارایی و اصلاح نگرش ثبات داشته ها ازجمله روشهای درمانی مورد توجه رازی در کتاب طب روحانی است. ابنسینا نیز در مواجهه با حزن و اندوه با اتخاذ روش اخلاق فلسفی ارسطویی، رویکرد کمالمحور را برمی گزیند. وی در درمان غم و اندوه به امری فراتر از سلامت تن می اندیشد. شیخالرئیس در درمان این عارض نفسانی، درمانهای روانی و معنوی را مؤثرترمی داند. از نظر وی افزون بر اصلاح انگارة ثبات داشته ها، زیارت و دعا عامل مهمی برای زدودن غم است.
Human beings face all kinds of emotions in everyday life. These emotions are divided into positive and negative emotions. However, in relation to the second type, people try to avoid them. Emotions are examined from philosophical, biological, and psychological perspectives. Mohammad Bin zakaria Razi and Ibn Sina are among the philosophers who have discussed the emotion of sorrow and sadness. By comparing and reporting the works of the two, we find that Mohammad Bin Zakaria Razi, by adopting the Plato's philosophical ethical method, makes his goal health-based life style, his approach focuses on physical and mental aspects at the same time, sorrow and sadness, in his view, condemnation and lack of temperament and the notion of stability of holdings are the factors that create it. Maintaining a moderate temperament, negativity of assets, and attitude correction of stability of holdings are among the treatments that Razi considers in his book on spiritual medicine. Ibn Sina, in the face of sorrow and sadness, by adopting the Aristotle's ethical method, chooses a perfectionist based approach. In the treatment of sorrow and sadness, he thinks beyond the physical health. Sheikh al-Rais considers psychological and spiritual therapies to be more effective in treating this soulical disorder. According to him, in addition to correcting the idea of stability of holdings, pilgrimage and prayer are important factors to remove sorrow and sadness
خلاصه ماشینی:
رهيافت هاي محمدبن زکرياي رازي و ابن سينا در پيشگيري و درمان هيجان حزن و اندوه موسي سليماني مارشک ١، سيد حسين سيد موسوي ٢*، فهيمه شريعتي 3 چکيده انسان ها در زندگي خود با انواع هيجانات روبه رو هستند.
در اين مقاله ابتدا به اختصار، به تعريف و تحليل مفهومي حزن و ارزش گذاري حزن و اندوه ، و تبيين منشأ پيدايش اين عارضه ، و سپس به گزارش و تبيين شيوه هاي پيشگيري و درمان حزن از منظر محمدبن زکرياي رازي و ابن سينا پرداخته شده و مواضع خلاف و وفاق اين دو حکيم آمده است .
وي حزن را اين گونه تعريف ميکند: «حزن رنجي نفساني است که هنگام ازدست دادن محبوب ها و مطلوب ها بر انسان عارض مي شود»(ابن سينا، ١٣٨٨، ص ٤٩).
ابن سينا عوامل نفساني حزن را چنين معرفي ميکند: يادآوري خطرها و دردهايي که بر انسان عارض شده است ، کينه ها، غبن و ضرر در معاملات ، محنت ها و خطرهاي گذشته ، تصور خطرهاي آينده ، مانند مفارقت از دار دنيا که ناگزير از آنيم ، مهاجرت دوستان و فرزندان از وطن ، دورشدن از شغل ، و انديشيدن به مواردي که تلاش براي آنها ضروري است ، مانند سفرهاي دريايي يا خشکي، و به هدف نرسيدن پس از تلاش و کوشش ، درصورتيکه نرسيدن به مقصود بر رسيدن غلبه داشته باشد، شوق انتظار، و توالي و توارد غم ، شماتت دشمنان ، ناامني کشور(ابن سينا، ١٣٧٨، ص ٧٥).
٢. بعد اخلاقي ـ فلسفي عمده مواضع اختلاف ميان رازي و ابن سينا در پيشگيري و درمان حزن به اين بخش برمي گردد.
ابن سينا در متعلقات نفساني حزن به هر پنج متعلق آن و راه هاي پيشگيري و درمان آن اشاره کرده است .