چکیده:
گاه در اثر فعل یا افعال زیانباری افراد متعددی دچار زیان میشوند، مانند اینکه عدهای کثیر در معرض مادهای سمی قرار گیرند و یا تولیدکنندهای در محصولات تولیدی خود از مواد آسیبزا استفاده کند. اگر زیاندیدگان بخواهند برای مطالبه خسارت خود طرح دعوا کنند و به صورت انفرادی مورد رسیدگی قرار گیرد، نتیجه دادرسی انفرادی آن است که همه زیاندیدگان باید فعل زیانبار، ورود ضرر و رابطه سببیت بین این دو را اثبات کنند و این امر بعضاً منجر به عدم رغبت به طرح دعوا میشود. همچنین سرعت رسیدگی نیز کاهش یافته و به مرجع قضایی نیز هزینه تحمیل میشود. در کشور ایالات متحده آمریکا در مواجهه با چنین مواردی دعوای مسؤولیت ناشی از خطای موجد خسارات انبوه «Mass Tort» تعریف شده است. مصادیق این دعوا زمانی است که دادگاه ها نیاز به مدیریت قضایی ویژه در مورد آن را احراز و با انتخاب رویکردی مناسب به حل و فصل آن بپردازند. این مقاله به بررسی دعوای مذکور وتبیین ابعاد آن در حقوق ایالات متحده آمریکا پرداخته و سپس وضعیت مواجهه با آن را در نظام حقوقی کشور ایران مورد بررسی قرار داده است. نتیجه اینکه در نظام قضایی آمریکا دادگاهها برای حلوفصل و مدیریت این دعاوی از بین رویکردهای مختلف، انتخاب میکنند و در نظام حقوقی ایران راهکاری برای مواجهه با این دعاوی اعم از دعاوی گروهی یا ادغام دعاوی وجود ندارد و ایجاد راهکار مناسب باید مورد توجه قانونگذار قرار گیرد.
Sometimes numerous persons are harmed by harmful act or acts, such as exposure to toxic substances or by a manufacturer using harmful substances in his products. If the harmed persons want to file a claim for damages and be investigated individually, the result of the Individual litigation is that they must prove harmful act, loss-making and causality between the two, and this sometimes leads to a reluctance to file a claim. Also The speed of investigate has slowed and burden costs to the judiciary. A lawsuit has been filed against such cases as "Mass Tort" in the United States. This lawsuit where judicial authorities acknowledge the need for special judicial management and resolve it by choosing the appropriate approach. This article examines this lawsuit and explains its dimensions in the United States of American’s law and then, has been examined the status of dealing with these lawsuits in the Iranian legal system. As a result, in the US judicial system, judicial authorities choose from a variety of approaches and resolve these lawsuits, and there is no solution in the Iranian legal system to deal with these lawsuits, whether class actions or consolidation, and development of appropriate solutions must be considered by the legislator.
خلاصه ماشینی:
هر خواهان باید تحقق ارکان مسؤولیت مدنی را نسبت به خود اثبات نموده تا خوانده به پرداخت خسارت محکوم شود و همین می تواند عاملی برای عدم رغبت زیاندیده به طرح دعوا علیه فاعل فعل زیانبار شود؛ زیرا علاوه بر هزینه ای که هر شخص باید به صورت جداگانه متحمل شود، بسیاری از افراد اطلاعات کافی برای ورود به دعوای مسولیت مدنی ندارند، یا ورود به چنین دعوایی را به صرفه نمی دانند، یا اینکه ارزش محرمانه بودن اطلاعات خود را بیشتر از جبران خسارت میدانند، یا حتی از قابلیت جبران خسارتی که به آنها وارد شده است ، اطلاعی ندارند.
٢. تبیین موضوع مراد از دعوای مسؤولیت ناشی از خطای موجد خسارات انبوه ١دعوایی است که به سبب یک واقعه یا مجموعه ای از وقایع مرتبط که تعداد زیادی از افراد را مصدوم و یا به اموال آنها خسارت وارد میکند، اقامه میشود ( Report On Mass Tort Litigation ٩.
علت اقدام همه خواهان های بالقوه برای مطالبه خسارات وارد به خود نیز وجود شیوه هایی است که براساس سیاست کارایی، حل وفصل پرونده در دعاوی مسؤولیت ناشی از خسارت انبوه را در دادگاه سرعت میبخشد و از این جهت خواهان ها را به طرح دعوا تشویق میکند.
در نظام قضایی آمریکا عده ای معتقدند در دعوای مسؤولیت ناشی از خسارات انبوه استفاده از رسیدگی انفرادی و مستقل برای هر زیاندیده ، تنها راهی است که رسیدگی عادلانه و مطابق با تشریفات قانونی تضمین میشود؛ اما ممکن است رسیدگی انفرادی به همه موضوعات مطرح شده در این نوع دعوا و در حضور یک قاضی غیر ممکن باشد؛ بنابراین در مواجهه با ثبت تعداد زیادی دعوا که موضوعات مشابهی دارند، دادگاهها از رسیدگی انفرادی گذشته و به سایر رویکردهای مدیریت پرونده روی آورده اند (٦١٩.