چکیده:
اختلاف زبانها، یکی از مشکلات اساسی بشر است که مانعی برای ایجاد ارتباط انسانها با یکدیگر به حساب میآید و یکی از راههای اصلی و مطمئن برای غلبه بر این مانع، استفاده از ترجمه است. نیومارک، یکی از نظریهپردازان شاخص معاصر، عناصر فرهنگی را به پنج دسته تقسیم میکند که مترجم باید برای انتقال درست بار فرهنگی زبان مبدأ به زبان مقصد آنها را بشناسد و با پیشنهاد 17 روش در ترجمه این عناصر، سعی کرده تا راهکارهای مناسبی پیش روی مترجمان قرار دهد. در این راستا، نویسندگان مقاله بر آن شدند تا با روش توصیفی- تحلیلی نقش یکی از این عناصر فرهنگی به نام عنصر فرهنگی "بومشناسی" را با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک، شاخصتر کنند تا مشخص شود که مترجمان ایرانی برای انتقال این عنصر در ترجمههای خود بیشتر از کدام روشها استفاده کرده و تا چه حد در انتقال درست آن به زبان مقصد موفق بودهاند.
خلاصه ماشینی:
و يا مـثلا کلمه "أثل " بـه معنـاي "درخـت گـز" اسـت (آذرنوش ١٣٩١ش : ٥) و کنايـه از درخـت 668تحليل عنصر فرهنگي بوم شناسي در ترجمه عربي به فارسي بر اساس چارچوب نظري نيومارک/ ٦٦٩ بيمصرف ميباشد؛ حال در ترجمه آيه : "وبدلناهم بجنتيهم جنتـين ذواتـي أکـل خمـط وأثل " (سبأ/١٦) گاهي مترجم واژه مورد نظر را درست ترجمه ميکند: «ميوه هاي تلـخ و درختان شوره گز»(مکارم ، ١٣٧١ش ، ج ١: ٤٣٠)؛ و گاهي براي بوميسازي ايـن جملـه بـا زبان مقصد، فقط منظور کنايي آن را ميآورد: «ميوه هاي تلخ و درختان بيمصرف »(ارفـع ١٣٨١ش ، ج ١: ٤٣٠) و اشاره اي به معناي خود کلمه "أثل " نميشود؛ در حالي که وقتي معادل دقيق اين کلمه در زبان مقصد وجود دارد نيازي به آوردن معناي کنايي آن نيست و يا حتي ميتواند بعد از آوردن معناي واقعي کلمه در زبان مقصد، معنـاي کنـايي آن را در گيومه بياورد: "ميوه هاي تلخ و درختان گز(کنايه از درختان بيمصرف )".
678تحليل عنصر فرهنگي بوم شناسي در ترجمه عربي به فارسي بر اساس چارچوب نظري نيومارک/ ٦٧٩ Bibliography Persian books Qoran e Karim Azarnosh, Azartash, (1392), Farhang Moaser e Arabi-Farsi, Tehran: Nei Publication, 15 edition.