چکیده:
سلفیها دایره تکفیر را در مسائل گوناگونی گسترش داده و به نوعی اکثر مسلمانان را تکفیر میکنند. مسئله تارکالصلاة از جمله فروعات فقهی است که سلفیها آن را دستاویزی برای تکفیر مسلمانان قرار دادهاند. ابنتیمیه دو مورد را محل نزاع و اختلاف بین علما بیان نموده است. مورد اول، اشاره به ترک نماز بهدلیل کسالت و تنبلی، همراه با اقرار به وجوب نماز و مورد دوم، ترک نماز، بدون اقرار و بدون انکار نماز است. در این دو مورد، نظر ابنتیمیه حکم کفر بهمعنای خروج از ملت تارک نماز است. در این تحقیق، با روش توصیفی به نقد نظریه پرداخته میشود و روشن می-گردد اولا، نظر ابنتیمیه مخالف نظر مشهور اهلسنت بوده، ثانیا، اخبار و آیات دلالت میکنند، افرادی تا ابد در عذاب جهنم خواهند بود، که منکر باشند؛ اما اگر کسی منکر نباشد، نمیتوان آن آن شخص را محکوم به کفر کرد؛ همچنین در تارکالصلاة، اگر شخصی وجوب نماز را انکار نکرده باشد، نمیتوان حکم به کفر او داد. محل نزاع دوم از متفردات ابنتیمیه بوده و اشکالاتی را دارد که در مقاله به آن پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
در خصوص تارکالصلاة کتب بسیاری تألیف شده است که برخی به تارکالصلاة اختصاص پیدا کردهاند؛ مانند حکم تارکالصلاة ابنعثیمین و البانی؛ برخی از کتب نیز در ضمن بیان مسائل نماز، به مسئله احکام تارک نماز پرداختهاند؛ اما کتابی با موضوع تبیین یا نقد دیدگاه ابنتیمیه در مورد تارکالصلاة، نوشته نشده است؛ بنابراین در مقاله حاضر، ابتدا مراد از کفر بیان میشود و سپس، محل نزاع و اقسام تارکالصلاة از دیدگاه ابنتیمیه تبیین شده و در پایان، نظریه او مورد بررسی و نقد قرار میگیرد.
با توجه بهصور فوق، در این صورت نیز از دیدگاه ابنتیمیه کافر خواهد بود؛ اما تفاوت این مورد با محل نزاع قبل در این بود که شخص در محل نزاع قبل، اعتقاد تفصیلی به وجوب نماز داشت و تنها بهخاطر کسالت و تنبلی نماز را ترک میکرد؛ اما در این صورت، اعتقاد اجمالی به کلیت اسلام دارد و نسبت به نماز در نزد دیگران اقرار و انکار نکرده است.
در دسته اول، بهدلیل ملازم بودن با عمل، اعتقاد حتما باید بهصورت تفصیلی باشد و اعتقاد اجمالی کفایت نمیکند؛ اما در اخباری که در بیان احوال بهشت و جهنم نقل شده، اعتقاد اجمالی کفایت میکند؛ بنابراین، هر کسی که اعتقاد اجمالی به اسلام داشته باشد و کلیت اسلام را قبول کرده باشد، اما نسبت به نماز ساکت مانده و انکار و اقراری نکرده باشد، از نظر ابنتیمیه، حکم محل نزاع اول بر او بار میشود و شخص کافر خواهد بود.