چکیده:
مناظرات و خطبههای امام سجاد (ع) پس از واقعه عاشورا و در دوران اسارت در کوفه و شام، از مهمترین عوامل تداوم نهضت عاشورا وآگاهسازی مردم ازجایگاه راستین اهل بیت پیامبر (ص) میباشد. حضرت در این احتجاجات بارها به آیات قرآن که در دسترس تمام مخاطبان ایشان قرار داشته و بر خلاف روایات از گزند جعل و تحریف در امان مانده بود، استناد مینمودند تا از این طریق، حقوق تضییع شدهی اهل بیت رسول خدا (ص) را به مردم یادآور شده و با عقاید باطلی که حاکمان اموی در میان مسلمانان رواج داده بودند، مبارزه نمایند. در این نوشتار، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی آیات مورد استناد امام سجاد (ع) در خطبهها و مناظرات در شهر شام، پرداختهایم تاچرایی استنادهای قرآنی امام روشن شود.
Imam al-Sajjad's talks and sermons in Kufa and Damascus proved influential for both informing people and continuing the movement initiated by Imam al-Husayn. He made uses of certain Quranic verses and clearly showed the real application of those Quranic verses. He showed them how the Ahl al-Bayt's rights had been denied of them and were confiscated by the usurpers. In doing so, he made extensive uses of the Quranic concepts and verses.
خلاصه ماشینی:
حضرت در این احتجاجات بارها به آیات قرآن که در دسترس تمام مخاطبان ایشان قرار داشت و برخلاف روایات، از گزند جعل و تحریف در امان مانده بود، استناد مینمود تا از این طریق، حقوق تضییع شدۀ اهلبیت رسول خدا( را به مردم یادآور شود و با عقاید باطلی که حاکمان اموی در میان مسلمانان رواج داده بودند، مبارزه نماید.
آنچه ضروریتر مینمود، تبیین حقیقتی بود که بیش از همه در دوران حکومت معاویه و کارگزاران او از چشم مردم پوشانده نگهداشته شد و مورد تحریف و تضییع واقع گردید و این حقیقت چیزی به جز شأن و منزلت واقعی اهلبیت( و حقوق فراموش شده ایشان نبود.
از آنجایی که روایات صحیح و سیره راستین رسول خدا( به علت جعل و تحریفات فراوان و منع نقل احادیث در دوران معاویه در دسترس مردم قرار نداشت، این بزرگواران برای نیل بدین منظور، در اکثر موارد به آیات قرآن استناد میجستند و با استمداد از مقبولات مخاطبان خویش، حقیقت را برایشان آشکار میساختند.
در اینجا برای نمونه به چند مورد از روایات مطرح شده از بزرگان اهل سنت اشاره میکنیم: زمخشری در تفسیر این آیه به روایت زیر از پیامبر اکرم اشاره میکند: و روی أنها لما نزلت قیل: یا رسول اللّه، منقرابتک هؤلاء الذین وجبت علینا مودّتهم؟ قال: علیّ و فاطمة و ابناهما؛ (زمخشری، بیتا: 4/219) وقتی این آیه نازل شد، شخصی عرض کرد: ای رسول خدا!
با این وجود، چنانکه گفته شد، بیان حضرت زین العابدین( در این گفتوگو، ما را به تفسیر درست رهنمون میکند و اشاره خداوند در این آیه به حقوق اهلبیت پیامبر( بیانگر جایگاه ایشان نزد خداوند متعال است.