چکیده:
این پژوهش بر آن است که اینهمانی عددی بدن را از دیدگاه برخی اندیشمندان اسلامی با رویکرد تحلیلی ـ انتقادی در دو مقام اجزای اصلیه و بدن لطیف مورد بررسی و نقد قرار دهد. برخی از اندیشمندان اسلامی معتقدند که حقیقت انسان و ملاک اینهمانی انسان اجزای اصلی و حیاتی اوست که در طول زمان ثابت و یکسان خواهد بود و حتی در هنگام مرگ نیز از بین نمیرود. برخی دیگر معتقدند که انسان دو بدن مادی و لطیف دارد، اما حقیقت انسان را بدن لطیف تشکیل میدهد. اینان روح را همان جسم و بدن لطیف میدانند که مانند آب در گل است و نه یک امر مجرد. این جسم لطیف تغییرات و دگرگونیهای بدن مادی را نمیپذیرد، لذا در طول زمان ثابت و مستمر است. اینان برای اثبات مدعای خود به دلائل متعدد نقلی، عقلی و تجربی استناد کردهاند. این ملاک به دلیل نگاهی مادی انگارانه به انسان و نیز به دلیل ناتوانی در تبیین چگونگی استمرار بدن در دو زمان مختلف و چگونگی درک این استمرار دچار اشکالات متعددی است.
Using a descriptive-analytical method, this paper analyzes the criterion of numerical identity (sameness) of the body from the viewpoint of some Islamic thinkers in two aspects, the main components and the delicate body. Some Islamic thinkers believe that human truth and the criterion of human identity are its main and vital components, which will be constant over time and will not disappear even at death. Others believe that man has two material and delicate bodies, but the truth of man is the delicate body. They consider the soul to be the delicate body that is like water in mud and not an abstract thing. This delicate body does not accept the changes and transformations of the material body, so it is constant and continuous over time. They have cited a number of narrative, rational, and empirical reasons to prove their claim. This criterion has several problems due to its materialistic view towards the human beings and also due to its inability to explain how the body continues at two different times and how to comprehend this continuity.
خلاصه ماشینی:
com دريافت: 13/12/98 پذيرش: 08/05/99 چکيده این پژوهش بر آن است که اینهمانی عددی بدن را از دیدگاه برخی اندیشمندان اسلامی با رویکرد تحلیلی ـ انتقادی در دو مقام اجزای اصلیه و بدن لطیف مورد بررسی و نقد قرار دهد.
برخی از اندیشمندان اسلامی معتقدند که حقیقت انسان و ملاک اینهمانی انسان اجزای اصلی و حیاتی اوست که در طول زمان ثابت و یکسان خواهد بود و حتی در هنگام مرگ نیز از بین نمیرود.
به نظر میرسد در ارتباط با موضوع مذکور تحقیق خاصی صورت نگرفته باشد، اما میتوان موارد ذیل را بهطورکلی از پیشنیه تحقیق دانست: نفس و بدن در الهیات تطبیقی (جمعی از پژوهشگران، 1393)؛ «جسمانگاري متكلمان درباره نفس (از قرن سوم تا قرن هفتم هجري)» (قجاوند و طاهري، 1393)؛ نفس و روح در فلسفه اسلامی و آیات و روایات (معلمی، حسن، 1395)؛ «واکاوی حقیقت روح در روایات اسلامی» (یارمحمدی و جعفري، 1397)؛ «حقیقت انسان و تأثیر آن در تبیین حیات پس از مرگ از نگاه سید مرتضی» (یوسفیان و خوشصحبت، 1391).
تصریح نیز میکند که مراد از حیّ برخی از این اجزاء نیست، بلکه کل آن است؛ یعنی، همین بدن محسوس است که همه احکام اعم از مدح، ذم، امر و نهی بدان نسبت داده میشود (همان؛ شريف مرتضي، 1387ق، ص33).
لذا طبق دیدگاه ایشان میتوان اینهمانی عددی بدن را بدین صورت تقریر کرد: شخص الف در زمان 2 همان شخص الف در زمان 1 است؛ اگر و تنها اگر، دارای اجزای اصلی و حیاتی یکسانی در هر دو زمان باشد.