چکیده:
واژه قرآنی "محسور" تنها یکبار در آیه بیست و نهم سوره اسراء به کار رفته است. لغویان عرب و مفسران مسلمان واژه را از ریشه "حسر" دانستهاند و معانی مختلفی برای آن بر شمردهاند. مترجمان قرآن نیز نظر به اقوال لغوی و آراء تفسیری هریک معادلی در برابر واژه نهادهاند. با این همه رهایی از تردید و تحیری که پیشینیان ما طی سدهها گرفتار آن بودهاند جز با تامل دوباره درباب خاستگاه واژه امکان پذیر نیست. براین اساس در مقاله حاضر پس از بیان آراء و اقوال مذکور به جستجوی واژه و ریشه یابی آن در زبانهای سامی پرداختهایم. نشان دادهایم که ریشه "حسر" در عموم زبانهای سامی به کار رفته است و با آنکه در زبانهایی مانند آرامی، سریانی و جز آن واژه ی "محسور" را نیافتهایم اما در زبان عبری و به صورت مشخص در عهد عتیق واژه را در سیاقی مشترک با کاربرد قرآنی آن بازیافتهایم. در پایان، مبتنی بر این ریشه یابی، معادلهای پیشینیان را ارزیابی کردهایم و سپس خود معادل " نیازمند یا نادار" را برای واژه پیشنهاد کردهایم. جهت درک اهمیت این پژوهش کافی است بدانیم که ریشه یابی واژه افزون بر تبیین معنا و ساخت واژه، نظم آیه را نیز تبیین میکند.
The Quranic word "Mahsur" is used only once in the verse 29 of Surah al-Isra. Arabic lexicographers and Muslim commentators have explained that the word "Mahsur" is formed from the root "Hsr" and has different meanings. According to these lexical and interpretative views, the translators of the Holy Qur'an have quoted different equivalents for the word. Accordingly, in the present article, after a detailed explanation of these views, we have examined and searched Semitic languages for the word and its origin. We have shown that the root "Hsr" has been used in all Semitic languages. However we have not found the word "Mahsur" in the Semitic languages such as Aramaic, Syriac, and so on, but in Hebrew and specifically in the Old Testament, we have found it in a similar context. In the end, based on this etymology, we have evaluated the equivalents of the Quranic word "Mahsur" and then we proposed our own equivalent; "destitute" or "poor".