چکیده:
با رحلت رسول خدا، توجه به رویکرد صلحمحورِ آن حضرت به منظور حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان کمتر شد. اما با شروع خلافت امیرالمؤمنین و التزام عملی ایشان به قرآن و سنت پیامبر، توجه به این امر نیز رنگی تازه به خود گرفت. مروری بر عملکرد امام در دوران کوتاه خلافت ایشان و مطالعة موردی جنگ جمل، بر پایة کهنترین متون تاریخی، براین امر گواه است. بر این اساس، پرسش پژوهش حاضر آن است که چه مستندات تاریخیای از نحوة عملکرد امام علی در وقایع پیرامون جنگ جمل وجود دارند که با بهرهگیری از آنها بتوان بر توجه آن حضرت به حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان با رویکردی صلحمحور صحه گذارد؟ نتیجة این پژوهش توصیفی - تحلیلی، آن است که ایشان با محوریت جلوگیری از ایجاد افتراق در جامعه، ضمن شفافسازی اوضاع برای مردم و فرستادن نمایندگانی نزد فتنهانگیزان، با رویکردی صلحطلب کوشیدند تا از منتهی شدن فتنه به جنگ جلوگیری نمایند. همانطورکه پس از اتمام نبرد، با پرهیز از خشونت و رفتار دینمحور با بازماندگان، عدممماشات در امور جامعة اسلامی (انتخاب حکمران) و نوشتن نامه و تشریح وقایع برای مردم کوفه و مدینه، در حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان کوششی حداکثری داشتند.
خلاصه ماشینی:
بر اين اساس، پرسش پژوهش حاضر آن است که چه مستندات تاريخياي از نحوة عملکرد امام علي7 در وقايع پيرامون جنگ جمل وجود دارند که با بهرهگيري از آنها بتوان بر توجه آن حضرت به حفظ انسجام جامعة اسلامي و اتحاد مسلمانان با رويکردي صلحمحور صحه گذارد؟ نتيجة اين پژوهش توصيفي - تحليلي، آن است که ايشان با محوريت جلوگيري از ايجاد افتراق در جامعه، ضمن شفافسازي اوضاع براي مردم و فرستادن نمايندگاني نزد فتنهانگيزان، با رويکردي صلحطلب کوشيدند تا از منتهي شدن فتنه به جنگ جلوگيري نمايند.
1 از اينرو، امام7 پس از آگاهي از اين امر، روندي را اتخاذ نمودند که ضمن آمادگي براي رويارويي با هر حرکت احتمالي، ثبات سياسي را به جامعه بازگردانند؛ روشي با رويکرد مصالحتجويانه نسبت به سران فتنه، با هدف جلوگيري از جنگي داخلي؛ و همراه با آگاهي دادن به عوام که ممکن بود سابقه و جايگاه افرادي که در مقابل آن حضرت قرار گرفته بودند، آنها را از تشخيص حق بازدارد و بر بحران شکلگرفته دامن زده شود؛ بنابراين امام7 از همان گام اول و بسته به شرايط، يکي از دو تدبير فوق را در دستور کار خود قرار دادند؛ ضمن آنکه نحوة عمل ايشان به عنوان حکمران جامعة اسلامي در برابر ديگر وقايع پيرامون اين جنگ نيز قابل تأمل است.