چکیده:
از جمله مهمترین موضوعات حقوقی که در دین اسلام نسبت به آن تاکید فراوانی شده است، عمل وصیت کردن میباشد. در تعریف عامیانه وصیت کردن به معنای آن است که یک فرد تکلیف امور مالی و غیر مالی خود را برای بعد از فوت خود معلوم و مشخص کند تا بازماندگان او دچار مشکلاتی در این خصوص نشده و در عین حال امور متوفی سامان یافته و حتی ترتیب پرداخت بدهیهای او داده شود. وصیت نامه سندی است قانونی که به موجب آن موصی فرد یا افرادی را مسئول اموال یا داراییهای خویش پس از مرگ میکند. وصیت از ریشه «وصی» است و «ارض واصیة» یعنی زمینی که از گیاه بههم متصل سراسر پوشیده است. با توجه به اینکه امروزه بخش زیادی از اختلافات در دادگاهها امور مربوط به صحت وصیت و وصیت بیش از میزان مقرر در قانون و ارث متوفی میباشد، آشنایی با این عمل و مقررات قانونی مربوط به آن امری مهم است. در این مقاله قصد داریم با مداقه، بررسی و استناد به قوانین تمامی ابعاد و ارکان حقوقی وصیت را مورد پژوهش قرار دهیم سپس جایگاه وصیت را در آیات قرآنی که یکی از ادلههای مهم مشروعیت وصیت میباشد را مورد استناد و پژوهش قرار دهیم.
خلاصه ماشینی:
در تعریف عامیانه وصیت کردن به معنای آن است که یک فرد تکلیف امور مالی و غیر مالی خود را برای بعد از فوت خود معلوم و مشخص کند تا بازماندگان او دچار مشکلاتی در این خصوص نشده و در عین حال امور متوفی سامان یافته و حتی ترتیب پرداخت بدهی های او داده شود.
اما با اين وجود در بين فقها راجع به ريشه عربي اين واژه «الوصيه» تا حدي اختلاف نظر است که در زير به نقل از مرحوم سيد محسن طباطبايي حکيم صاحب کتاب «مستمسک العروه الوثقي» به آنها اشاره مي شود : الف) عده اي گفتند که وصيت مشتق از ثلاثي (وصي- يصي) و به معني «وصل» است.
ماده 843 قانون مدنی ایران به متوفی اجازه داده تا قبل از مرگ راجع به ثلث اموال خود تصمیم بگیرد و وی می تواند این امر را در قالب وصیت نامه محقق کند.
) و منظور از وصيت دستور استحبابي است و دليل ذکر وصيت جلوتر از قرض در بيان کردن است نه در عمل در اين آيه حکم طبقه اول وارثان بيان شده، قرآن مي فرمايد : خداوند به شما درباره فرزندانتان سفارش مي کند براي پسران دو برابر دختران سهم قائل شويد، در ادامه قرآن مي فرمايد : همه اينها بعد از وصيتي است که ميت کرده و بعد از اداي دين اوست.
868- مالکيت ورثه نسبت به ترکه متوفي مستقر نمي شود مگر بعد از اداي حقوق و ديوني که به ترکه ميت تعلق گرفته آيه راجع به ارث است، وصيت که حق خود انسان است بر حقوق وارثان مقدم است و اموال هم بايد به فرزندان منتقل گردد، در وصيت براي فرد بايد حال وارثان را مراعات کرد.