چکیده:
بحرانهای زیستمحیطی دوران معاصر، بشر را به جستوجوی راه حلهای بنیادین برای گذار از این بحرانها و پیامدهای آن واداشته است. بومفمینیسم به عنوان رویکردی برآمده از فمینیسم با اندیشههای زیستبومگرایانه، سعی در تغییر اندیشههایی دارد که صرفا در پی مدیریت پیآمدهای بحران محیط زیست است. بومفمینیستها اندیشههای توسعهطلبانۀ بیحد و حصر مردان را از دلایل اصلی تخریب محیط زیست میدانند و در پی آن هستند که جایگاه زنان را در جامعه با مردان برابر سازند و مردان را از اندیشههای سلطهجویانه برحذر دارند. روابط زنان با طبیعت، ارتباط بین سلطه بر زن و طبیعت و نقش زنان در حل مشکلات اکولوژیکی، مبانی اساسی بومفمینیسم هستند. شاهنامۀ فردوسی به عنوان یک اثر حماسی، تاثیراتی بسزا در اندیشه و فرهنگ ایرانیان داشته است و بررسی آن با تکیه بر اندیشههای بومفمینستی میتواند راهبر باشد. در این مقاله، با تکیه بر منابع کتابخانهای و روش تحلیلیـ توصیفی، به بررسی بومفمینیستی سوگواریها و مویههای زنان (تهمینه، فریگیس و کتایون) در شاهنامه پرداختهایم. حاصل این پژوهش آن است که این سوگواریها در قریب به اتفاق موارد راهکاری است زنانه، برای ایستادن در برابر توسعهطلبی مردان؛ توسعهطلبیهایی که با جنگ و تخریب محیط زیست پیوندی تنگاتنگ دارد و از این نظر با گمانههای بومفمینیستها همخوان و همسو است.
Environmental crisis in the present era have led man to seek fundamental solutions to overcome these crisis and their consequences. Ecofeminism as an approach branching from feminism with Eco environmental beliefs attempts to change the beliefs that are merely after managing the consequences of the environmental crisis. Eco feminists regard endless developing oriented beliefs of men as the main reason for the destruction of the environment and they are after finding ways to equalize the standpoint of women with men and prevent men to carry out their dominant intentions. The relationship of women with nature, the connection between dominance over woman and nature, and the role of women in solving the ecological problems are among the main tenets of Eco feminism. As an epic masterpiece, Shahnameh has exerted significant influence over the Persians thought and culture and its study with the Ecofeministic eye could prove beneficial. Relying on the library sources and employing descriptive analytic method this article aims to examine the mourning and weeping of women (Tahmineh, Farangis, and Katayun) in Shahnameh from the perspective of Ecofeminism. The outcome of the research is that this mourning in most cases is feminine device to stand against the dominance of men, and their hunger for development and expansion; expansion which is closely connected with the war and destruction of the environment and in this regard it goes hand in hand with eco feministic purposes.
خلاصه ماشینی:
تحلیل بوم فمینیستی مویه های زنانه در شاهنامه (مطالعۀ موردی: تهمینه ، فریگیس و کتایون ) هستی قادری سهی دانش جوی دکتری ادبیات حماسی، دانش کدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانش گاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران مهیار علوی مقدم دانش یار زبان و ادبیات فارسی، دانش کدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانش گاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران (نویسندۀ مسؤول ) ابراهیم استاجی استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانش کدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانش گاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران 1 علی تسنیمی استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانش کدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانش گاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران تاریخ دریافت : ١٣٩٧/١٢/١٩ تاریخ پذیرش : ١٣٩٩/٥/٤ چکیده بحران های زیست محیطی دوران معاصر، بشر را به جست وجوی راه حل های بنیادین برای گذار از این بحران ها و پیامدهای آن واداشته است .
ورن (١٣٨٣)، «فمینیسم ادبی در غرب » نوشتۀ کامران پارسینژاد شیرازی (١٣٨٢)، «رویکردی نظری به مفهوم اکوفمینیسم » نوشتۀ حلیمه عنایت و حیدر فتح زاده (١٣٨٨)، «عوامل مؤثر بر مشارکت زنان در حفظ محیط زیست شهری با تأکید بر نگرش اکوفمینیستی» نوشتۀ بیژن رحمانی و بتول مجیدی (١٣٨٨)، «فمینیسم ؛ خاست گاه ها و نگرش ها» نوشتۀ شهره کائدی (١٣٨٢)، «Karen Warren Ecofeminism» نوشتۀ Trish Glazebrook (٢٠٠٢) اشاره کرد.
با چنین رویکردی است که مویه های زنان در شاهنامه به فرصتی برای شکل گیری یک اعتراض به زیاده خواهی و جنگ طلبی مردان تبدیل میشود؛ اعتراضی که روحیۀ توسعه طلب ، سلطه جوی و جنگ افروزانۀ مردان را هدف قرار میدهد؛ روحیۀ مردانه ای که در تخریب محیط زیست نقش محوری دارد.