چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی بهرهبرداری کشورهای اسلامی ایران، ترکیه، عربستان و مالزی از سازمانهای بینالمللی حوزهی علم و فناوری و ظرفیتها و فرصتهای مغفولماندهی ایران در این حوزه است. در این راستا ابتدا مهمترین سازمانهای بینالمللی در حوزه علم و فناوری، در بُعد منطقهای و جهانی، شناسایی شده و میزان حضور و بهرهبرداری کشورهای مذکور با ایران مقایسه گردید. در این نوشتار مصاحبه و تحلیل نظرات خبرگان حوزه علم و فناوری نشان میدهد هرچند بهلحاظ کمّی حضور ایران در فرآیندهای چندجانبه بینالمللی این حوزه سطح قابل قبولی دارد، اما بهلحاظ کیفی مطلوب نیست. مهمترین دلیل این امر، کمبود نیروی انسانی دارای مهارت در حوزهی همکاریهای بینالمللی علم و فناوری و سطح پایین دانش تخصصی فعالان این حوزه است. عضویت ایران در نهادهای بینالمللی غالباً بهصورت غیرمتمرکز بوده و نمایندگان ایرانی از حضور یکدیگر اطلاع ندارند و نمیتوانند از تجارب و ظرفیتهای موجود حداکثر استفاده را ببرند. ناهماهنگی و عدم همسویی نمایندگان حاضر در این سازمانها بسیار جدی است. از چالشهای اصلی حضور نمایندگان در نهادهای بینالمللی میتوان به مواردی همچون: تعامل با سازمانهای اصلی متولی ازجمله وزارت امور خارجه، عدم جدیت سایر سازمانها در تعاملات خود، عدم شفافیت قوانین داخلی و عدم اشراف بر قوانین و حقوق بینالمللی اشاره کرد.
The purpose of this study is to investigate how the Islamic countries of Iran, Turkey, Saudi Arabia and Malaysia exploit international organizations in the field of science and technology and the neglected capacities and opportunities of Iran in this field. In this regard, first, the most important international organizations in the field of science and technology were identified in the regional and global dimensions and the presence and exploitation of these countries were compared with Iran. In this article, interviews and analysis of the experts’ opinions in the field of science and technology show that although Iran's presence in the international multilateral processes in this field is acceptable in terms of quantity, it is not desirable in terms of quality. The most important reason for this is the lack of skilled manpower in the field of international science and technology cooperation and the low level of specialized knowledge of activists in this field. Iran's membership in international institutions is often decentralized, and Iranian representatives are unaware of each other's presence and cannot make use of the most of existing experiences and capacities. The inconsistency and lack of the representatives’ alignment in these organizations is very serious. among the main challenges of the presence of representatives in international institutions can be mentioned these cases: the interaction with key responsible organizations, including the Ministry of Foreign Affairs, the lack of seriousness of other organizations in their interactions, the lack of transparency in domestic law, and the lack of oversight of international law and law.
خلاصه ماشینی:
ايران و چندجانبه گرايي راهبردي مبتني بر ديپلماسي علم : مطالعه ي تطبيقي حضور ايران ، ترکيه ، عربستان و مالزي در سازمان هاي بين المللي علم و فناوري ١ تاريخ دريافت : ٩٨/١١/١٠ تاريخ تأييد: ٩٩/٢/١ عفت نوروزي * راضيه مهرابي کوشکي ** bstract>هدف پژوهش حاضر بررسي چگونگي بهـره بـرداري کشـورهاي اسـلامي ايـران ، ترکيـه ، عربستان و مالزي از سازمان هـاي بـين المللـي حـوزه ي علـم و فنـاوري و ظرفيـت هـا و فرصت هاي مغفول مانده ي ايـران در ايـن حـوزه اسـت .
اين پژوهش به دنبال آن است تا با روشي تطبيقي، چگونگي بهره بـرداري کشـورهاي ايران ، ترکيه ، عربستان و مالزي را از سازمان ها و رويدادهاي بـين المللـي حـوزه ي علـم و فناوري بررسي نموده و تبيين نمايد که چه ظرفيت ها و فرصت هايي بـراي ايـران در ايـن حوزه مغفول مانده است .
نهادهـايي کـه هنوز ايران به عضويت آن در نيامده است ، عبارت اند از: انجمن کسـب وکارهـاي نـوآوري بين المللي (InBIA)؛ سازمان بين المللي زنان در فناوري (WITI)؛ بنياد بين المللـي علـوم (IFS)، جامعه ي بين المللي متخصصان مـديريت نـوآوري (ISPIM)، مرکـز بـين المللـي مديريت تکنولوژي و مهندسي پورتلند (PICMET)، بنياد عربي علم و فناوري (ASTF)، شوراي علوم آسيا (SCA)، شبکه ي مراکز فناوري آسيا و اقيانوسـيه (ASPAC)، مجمـع جهاني علم سازمان توسعه و همکاريهاي اقتصادي (GSF-OECD) و پلتفرم سيستم ها و سياست هاي پژوهش و نوآوري (ERAWATCH).
gov، ١١ فوريه ٢٠٢٠) ترکيه پيشنهاد تاسيس مرکز/ بانک بين المللي علم ، فنـاوري و نـوآوري بـه منظور انتقـال و کاربرد فناوريهاي ضروري به صورت يکپارچه را ارائه کرده و براي ميزباني اين مرکـز و تـامين منابع نيروي انساني و مالي آن اعلام آمادگي نموده است .