چکیده:
سقط جنین یکی از مسائل اجتماعی و حقوقی مورد بحث در تمامی جوامع میباشد. در دین اسلام سقط جنین به هر علتی مجاز نیست و اقدامی ناپسند است. در این مقاله به شرایط ویژهای از سقط جنین که در موارد خاص و حمایت از نفس مادر باشد مورد بررسی قرار گرفته است. سازمان بهداشت جهانی موارد سقط جنین مجاز در کشورهای مختلف را به هفت گروه تقسیم کرده است که عبارتند از: 1- حفظ جان مادر 2- حفظ سلامت جسمانی مادر 3- حفظ سلامت روانی مادر 4- سقط جنین ناشی از تجاوز به عنف یا زنای با محارم 5- در مورد نقایص جنینی 6- دلایل اقتصادی یا اجتماعی 7- بنا به درخواست فرد. در کشورهای مختلف با در نظر گرفتن ملاحظاتی، قانونگذاریهای گوناگونی در این خصوص صورت گرفته است. اغلب زنانی که به سقطهای ناسالم و مخفیانه متوسل میشوند، زندگی و سلامت آنها به خطر میافتد، لذا فیلسوفان اخلاق با رویکردی فلسفی به آن پرداخته و بر این مطلب اتفاق نظر دارند که به خطر افتادن جان انسان بالغ به لحاظ اخلاقی نادرست است، اما سقط جنین در شایط خاص جهت حفظ سلامت مادر از مواردی است که باید به آن بیشتر پرداخته شود. ازاینرو در این مقاله به بررسی این مسائل میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر اين اگر به طور يقيني ندانيم نجات جان مادر از زنده مي ماند (مکارم شيرازي،١٤٢٢: ٢٥٩) اهميت بيش تري برخوردار است ، حداقل مي توان ادعا کرد که احتمالا نجات وي از نجات جان جنين مهم تر است و همين که اهم بودن يکي از دو حکم به صورت محتمل نيز درک شدني باشد کافي است ؛ زيرا در باب شراحم همان طور که اهم بودن يقيني مرجع است ، اهم بودن احتمالي هم مرجع شمرده ميشود (جزايري، عشايري منفرد، ١٣٩٠: (30-29 ب ) دفاع مشروع : هم چنين اين مسئله را مي توان از مصاديق باب دفاع مشروع تلقي کرد و مادر همان گونه که اگر ترس از هجوم شخصي داشته باشد، حق دفاع از خود را دارد، در اين مورد نيز مي تواند با سقط جنين ، از در اين نفس خود دفاع کند؛ زيرا فرق بين هجوم عامل خارجي و داخلي نيست (خرازي، بي تا، ج ٢٢: ٣٦) جا جنين مانند دشمن داخلي است که جان مادر را نشانه گرفته است و مادر مي تواند براي حفظ جان خود برخي اشکال گرفته اند که جنين را حتي پس از دميده شدن روح از 273 بين ببرد (حاجي علي، ٨٠:١٣٨٣) جنين هيچ گونه حرکت ارادي از خود ندارد، بنابراين هجوم تحقق نيافته است ، لذا مسئله دفاع از نفس هم مطرح نميشود (خرازي، بي تا، ج ٢٢: ٣٦) اما در جواب بايد گفت : در جايي که مسئله کشتن توسط غير پيش ميآيد، به تحقق ارادة غير نيازي نيست تا در صورت تحقق اراده ، دفاع از نفس جايز باشد، مانند جايي که شخص ديوانه يا مستي به انسان حمله مي کند و قصد کشتن او را دارد( طلعتي ، (319 :1383 ٢- استدلال بر نادرستي سقط جنين بر اساس هبه بودن فرزند: خدا در آيات متعددي در قرآن کريم ، فرزند دار شدن انسان را هبه اي از جانب خويش به بندگان معرفي کرده « )بشارت ( » مريم ) ٥٠ / ، « ر ف صتنا ( » انبياء) ٧٢ / ، « ناف ل ة » است و در برخي از آيات نيز واژه هاي فرقان ) ٧٤ / همراه با هبه در مورد فرزند به کار رفته است ؛ در « ) قر ة ا عين » هود٧١ /؛ صافات ١٠١ و ) ١١٢ و (نساء « ) ٥٤ / آت ينا » توبه ) ٥٨ /از الفاظ متعددي چون « ) صدقات » ص ) ٣٥ /و « ) ملک » حالي که در مواردي ماننداسراء ) ٢٠ / استفاده شده است .