چکیده:
باوجود تفاوتهای گسترده انسانها در دین، زبان، رسوم، ملیت، نژاد، رنگ و...، در نگاه اول این گونه به نظر میرسد که همگرایی میان فرهنگها و تعامل گسترده و سازنده آنها امری دشوار یا ناممکن باشد.
در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که آیا تشکیل جبههای جهانی از مستضعفان مورد قبول قرآن است یا خیر؟ الگوی مطلوب ارتباطات میانفرهنگی مستضعفان چیست و اصول حاکم بر آن کدام است؟ بدینمنظور تعدادی از آیات منتخب با روش دادهبنیاد تحلیل شده و الگوی پارادایمی آن به دست آمد. «استکبارستیزی به مثابه فرهنگ و هویت مشترک مستضعفان جهان» به عنوان پدیده اصلی قرار گرفت و علل، زمینهها، شرایط مداخلهگر، راهبردهای کنش/کنش متقابل و پیامدهای آن از آیات منتخب استخراج شد. طبق این الگو، مستضعفان، مراتب، انواع و شروطی دارند و ارتباطات میان آنها، موسع اما مشکک است. به تعبیر دیگر این جبهه، فرامذهبی، فرادینی و فرامسلکی است؛ اما نوع ارتباط با هر دسته از آنها متفاوت است و به میزان ایمان حقیقی افراد بستگی دارد. همچنین در این ارتباطات، اصولی هستند که به عنوان اصول حاکم عمل میکنند که در واقع میتوان همه این اصول را ذیل اصل عدالت جای داد. راهبردهای کنشی مسلمانان در جبهه مستضعفان در واقع حق هر گروه را که باید به آن اعطا کرد، تبیین میکند.
Despite the wide differences of humans in religion, language, customs, nationality, race, color, etc., at first glance, it seems that convergence between cultures and their extensive and constructive interaction is difficult or impossible. In this study, we seek to answer the question of whether the formation of a global front of the oppressed is acceptable to the Qur'an or not? What is the desired model of intercultural communication of the oppressed and what are the principles governing it? For this purpose, a number of selected verses were analyzed by the foundation data method and its paradigm model was obtained. “Anti-arrogance as a common culture and identity of the oppressed of the world” became the main phenomenon and its causes, contexts, intervening conditions, strategies of interaction/mutual interaction and its consequences were extracted from selected verses. According to this model, the oppressed have levels, types and conditions, and the connections between them are extensive (broad) but equivocal. In other words, this front is trans- school of thought (maḏhab, doctrine), trans-religious and trans- method, but the type of relationship with each of them is different and depends on the degree of true faith of individuals. Also in these communications, there are principles that act as governing principles, and in fact, all these principles can be placed under the principle of justice. The action strategies of the Muslims on the side of the oppressed, in fact, explain the rights of each group to which it should be granted.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که آیا تشکیل جبههای جهانی از مستضعفان مورد قبول قرآن است یا خیر؟ الگوی مطلوب ارتباطات میانفرهنگی مستضعفان چیست و اصول حاکم بر آن کدام است؟ بدینمنظور تعدادی از آیات منتخب با روش دادهبنیاد تحلیل شده و الگوی پارادایمی آن به دست آمد.
مراحل چهارگانه زیر برای تفسیر موضوعی برشمرده شده است: ـ مرحله مقدماتی (انتخاب کلیدواژه، تعیین فهرست اصلی آیات و بررسی آنها در سیاق) ـ مرحله مفهومیابی (بررسی مفاهیم آیه طریق تدبر در آیه و سیاق، و مراجعه به تفاسیر) ـ مرحله گسترش یا فشرده کردن تحقیق موضوعی ـ مرحله تألیف و تدوین (مرادی زنجانی و لسانی فشارکی، 1385: 31) لذا در این پژوهش نیز حدود 53 آیه از آیات قرآن کریم بر اساس ارتباط با موضوع انتخاب شد.
غیر موحدان، اهل کتاب و مسلمانان مستضعف، با همه اختلافاتی که میانشان وجود دارد، به شرط مبارزه با مستکبران میتوانند در جبهه مستضعفان مثبت قرار بگیرند (هرچند رابطه مسلمانان با دو گروه دیگر محدودیتهایی دارد و رابطه حقیقی و ولایی فقط بین مسلمانان برقرار است).
شرایط علّی با بررسی آیات منتخب، پنج علت برای تشکیل جبهه مستضعفان و برقراری ارتباطات میان آنها احصاء شد: اول آنکه ظلمپذیری ممنوع است.
دوم آنکه هدف انبیای الهی، تشکیل وحدت جوامع انسانی و تشکیل امت واحده و رفع استضعاف بوده است و برای این کار هم باید جبهه مستضعفان را تشکیل داد و هم با جبهه مستکبران مبارزه کرد.