چکیده:
افزایش تولید و صادرات محصول گوجه فرنگی که ایران در تولید آن دارای مزیت نسبی است میتواند دستیابی به درآمدهای ارزشی بیشتر را امکانپذیر سازد. علاوه براین؛ توسعه بالقوه صادرات این محصول، به منظور صادرات محصولات غیرنفتی، اهمیت بسیاری دارد. هدف از مطالعۀ حاضر شناسایی و اولویتبندی بازارهای هدف صادراتی گوجه فرنگی ایران است، همچنین در این پژوهش از روش تاکسونومی عددی برای انتخاب بازارهای هدف صادراتی بالقوه استفاده شده است. دادههای مورد استفاده مربوط به مقطع 2001 الی 2017 میباشد. در این مطالعه از پنج ضریب نوسان رتبه، ضریب نزدیکی، ضریب میانگین رتبه، ضریب میانگین سهم و ضریب نوسان سهم استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که با توجه به تعیین اولویتهای صورت گرفته، کشور عراق در اولویت اول کشور هدف صادراتی گوجه فرنگی قرار دارد و پس از آن کشور افغانستان رتبه دوم و روسیه رتبه سوم را به خود اختصاص داده است. کشورهای حوزه خلیج فارس به ترتیب رتبه شامل امارات متحده عربی، عمان، بحرین، کویت، عربستان سعودی و قطر رتبه آخر را به خود اختصاص دادهاند. به استثناء کشور امارات متحده عربی مابقی کشورهای حوزه خلیج فارس در رتبههای آخر قرار دارند. به این ترتیب با توجه به وضعیت صادرات فعلی گوجه فرنگی به کشورهای مختلف، تفاوت قابل ملاحظهای بین بازارهای بالقوه و بالفعل وجود دارد. پیشنهاد مشخص این تحقیق اتخاذ سیاستهای مناسب قیمتی و تولیدی جهت توسعه صادرات و شناخت بازارهای هدف صادراتی میباشد.
Increasing the production and export of tomato crops that Iran has in its production has a comparative advantage can make it possible to achieve more valuable revenues. In addition, developing export of this product is very important in order to export of non-oil products. The purpose of this study is identification of the best export target markets for Iran tomato product. Also, in this study, numerical taxonomy method has been used to select potential export target markets. The used data are related 2001 to 2017 period. In this study, has used five coefficients of fluctuation of rank, proximity coefficient, average coefficient of rank, average coefficient of share and share fluctuation coefficient. The results of this study show that According to identified priorities, Iraq is the first target market for exporting tomatoes and then countries of Afghanistan ranked second and Russia ranked third. Persian Gulf States ranked respectively in the United Arab Emirates, Oman, Bahrain, Kuwait, Saudi Arabia and Qatar has the last rank. With the exception of the United Arab Emirates, the rest of the Gulf States are ranked. Also the results show that current export market of tomato has significant difference with potential markets. So, use of export guiding policies toward potential target market has suggested.
خلاصه ماشینی:
هدف از مطالعۀ حاضر شناسایی و اولویتبندی بازارهاي هدف صادراتی گوجه فرنگی ایران است، همچنین در اين پژوهش از روش تاکسونومی عددي براي انتخاب بازارهاي هدف صادراتي بالقوه استفاده شده است.
نتایج تحقیق نشان داد که با توجه به تعیین اولویتهاي صورت گرفته، کشور عراق در اولویت اول کشور هدف صادراتی گوجه فرنگی قرار دارد و پس از آن کشور افغانستان رتبه دوم و روسیه رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.
میرزایی (1388) به بررسی وجود یا عدم وجود مزیت نسبی صادراتی محصول رب گوجه فرنگی ایران و روند تغییرات آن طی دوره ۱۹۹۷-۲۰۰۶، در بین کشورهای عمده صادرکننده و تعیین بازارهای هدف این محصول پرداختند.
جدول 5): اندازه فاصله از راه حل ایدهآل مثبت و منفی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (رجوع شود به تصوير صفحه) گام ششم: محاسبه نزديكي به راه حل ايدهآل مثبت و منفي همچنین رتبهبندی گزینهها در جدول 6 نتیجه رتبهبندی نهایی بازارهای هدف صادرات گوجه فرنگی به روش تاکسونومی عددی ارائه شده است.
بنابراین، در این مطالعه سعی شد تا با استفاده از روش تاکسونومی عددي، به عنوان روشی کارا، بازارهاي هدف صادراتی گوجه فرنگی در سال 2001 الی 2017 شناسایی شوند تا بازارهاي بالقوه براي صادرات آتی گوجه فرنگی ایران با توجه به شاخصهاي مورد بررسی انتخاب شوند.
نتایج بررسی 35 کشور مدنظر صادراتی گوجه فرنگی ایران نشان داد که کشور عراق با بیشترین ضریب نزدیکی (9583/0) رتبه اول را به خود اختصاص داده است.