چکیده:
وساطت در ازدواج، مسیولیتی خطیر و موثر در سرنوشت شکلگیری خانوادههای نوپاست. تبیین و بررسی شاخصههای شخصیتی افراد شایسته وساطت جهت تشخیص واسطهگران خوب و تمیز آنها از مدعیان دروغین در راستای تسهیل و تحکیم بنیان خانواده، رسالتی ضروری است که این پژوهش در سایه ارایه مجموعهای از ملاکات دنبال میکند. این ویژگیها که به روش توصیفی تحلیلی و از دادههای کتابخانهای استخراج شده است، در سه سطح صفات روانی اخلاقی، صلاحیتهای علمی آموزشی، و مهارتهای تجربی دستهبندی شده است. با استفاده از آیات و روایات میتوان داشتن خصوصیاتی چون سلامت عقلی، حسن نیت، صداقت، امانتداری، صبر و مسیولیتپذیری، خیرخواهی، خوشرویی، خوشگویی و منزلت اجتماعی در بخش صفات اخلاقی واسطهگران و آگاهی از موازین فقهی موردنیاز و دانشهای روانشناسی مرتبط، به همراه اطلاع بر برخی روشهای مشاورهای، در حوزه صلاحیتهای علمی آموزشی وساطت، و بهرهمندی از مهارتها و تجربیات عملی را از جمله مباحث مطروحه در شخصیت شناسی واسطههای امر ازدواج برشمرد.
Mediation in marriage is a serious and effective responsibility in the destiny and formation of new families. Recognizing the personality of people who are worthy of mediation in marriage is a necessary mission to avoid false claimants, and facilitate and strengthen the foundation of the family. Using a descriptive-analytical and desk-research method, this paper categorizes the psychological, moral, scientific, educational, and skill characteristics of mediators in three different groups, which are, sound reason, good intention, honesty, trustworthiness, patience, responsibility, benevolence, kindness, eloquence, social status, familiarity with jurisprudence and psychology and taking advantage of practical skills and experiences.
خلاصه ماشینی:
دستیابی به پاسخی جامع در این زمینه، نیازمند بررسی سؤالاتی دقیقتر و فرعی به شرح ذیل است: ـ واسطهگران ازدواج از نظر روانی ـ اخلاقی چه ویژگیهایی باید داشته باشند؟ ـ برای وساطت در ازدواج چه سطحی از صلاحیتهای علمی ـ آموزشی ضروری است؟ ـ این آگاهیها چه حوزههایی را پوشش میدهد؟ ـ یک واسطهگر ازدواج به چه میزانی از مهارتهای عملی ـ تجربی در زمینه وساطت نیازمند است؟ بررسی صلاحیتهای اخلاقی و دیگر ویژگیهای لازم در فرد واسطهگر به عنوان رکن اصلی وساطت در ازدواج مطرح است؛ چراکه تعیین و تبیین این شاخصههای شخصیتی در واسطهها، ملاکی مهم برای پسران و دختران و خانوادههای ایشان در تشخیص واسطهگر خوب از بد است؛ از طرفی هم این نشانهها، طرازی برای شناخت میزان ظرفیتها و تواناییهای درونی فرد داوطلبِ وساطت، در جهت تحمل این وظیفه مهم بهحساب میآید، تا هم به هرکسی به عنوان واسطهگر ازدواج، اعتماد نشود؛ و هم هر فردی بدون ملاحظۀ این ویژگیها و ملاکات و صرفاً با داشتن نیت خیرخواهی، به خود اجازۀ ورود در این عرصۀ مهم را ندهد.
به همین جهت، قصد و نیت افراد تنها مربوط به باطن اعمال آنها نیست؛ بلکه در ظواهر آن هم تأثیر بسزایی میگذارد و مطابق با نیتی که دارد و در راستای تحقق آن، کیفیت عمل فرد واسطهگر در روند وساطت دستخوش تغییر و تحول میگردد و در واقع صورت و شکل ظاهری افعال برمبنای نیات خیر و شرّی که مدنظر است پیریزی میشود؛ حقیقتی که قرآن کریم از آن با آیة «قُلْ كُلٌّ یعْمَلُ عَلى شاكِلَتِهِ» (اسراء: 84) (بگو: هركس فراخور شاکلۀ باطنی خودش عمل میكند)، پرده برداشته است و امام صادق آن را اینگونه معنا کردهاند که «یعنی على نِیتِه» (کلینی، 1388ق، ج2، ص85) (یعنى بر پایه نیت خود) و نیز امیرمومنان علی به همین مطلب تصریح فرمودند که «الاعمال ثِمار النیّات» (تميمي آمدی، 1366، ج1، ص28)؛ كردارها، ثمره و نتیجۀ نیتها هستند.