چکیده:
شاعرانی که درباره جنگ تحمیلی سرودهاند؛ به دو دسته تقسیم میشوند؛ دسته اول شاعران برآمده و متأثر از جریان انقلاب اسلامی هستند که حیات ادبی و هنری آنها در دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی شکل گرفته و یا برجسته شده است. دسته دوم را شاعرانی تشکیل میدهند که پیش از انقلاب اسلامی شهرت و نام قابل توجهی داشتند و به ضرورت و احساس وظیفه درباره جنگ تحمیلی سرودهاند. مهدی اخوان ثالث از دسته دوم است. او پیش از انقلاب اسلامی، شاعری صاحب سبک و برجسته بود و با آغاز جنگ، زبان حماسی و هنری شاعری خود را برای نجات کشور از تجاوز بیگانه به کار گرفت. این پژوهش به بررسی اشعار اخوان ثالث درباره جنگ تحمیلی میپردازد و از منظر سبکشناسی- با تکیه بر سطح فکری- آنها را تحلیل میکند. دستاورد پژوهش ناظر بر آن است که اخوان، به عنوان شاعری ایراندوست و پیشکسوت، به رغم اختلاف نظرهایی که از نظر آیینی و سیاسی با گفتمان مسلط و شاعران جریان انقلاب اسلامی داشت، در اشعار جنگی خود تا حد قابل ملاحظهای به الگوی هویتی مطلوب حاکمیت نزدیک میشود.
خلاصه ماشینی:
دسـتاورد پژوهش ناظر بر آن است که اخوان ، به عنوان شاعري ايران دوست و پيش کسوت ، به رغم اختلاف نظرهايي که از نظر آييني و سياسي با گفتمان مسلط و شاعران جريان انقـلاب اسلامي داشت ، در اشعار جنگي خود تا حد قابل ملاحظه اي به الگـوي هـويتي مطلـوب حاکميت نزديک مي شود.
گرچــه اشــعار اخــوان ارزش سبک شناسانه بسياري دارند و او شاعري صاحب سبک و ويـژه اسـت ، ايـن پـژوهش بـر مطالعه سبک شناسي اشعار اخوان در سطح فکري تمرکز مي کند؛ ايـن تمرکـز دو علـت اصلي دارد: الف ) شعر- به صورت کلي هنر- جنگ تحميلي ، بيش از آنکه دل مشغول صورت باشد، در بند محتوا است .
بر اين اساس ارزش ها و آرمان هـاي ايرانـي و اسـلامي (شيعي ) مهم ترين مؤلفه هاي سبک شناسي شعر دوران جنگ تحميلـي در سـطح فکـري است ؛ شاعران دفاع مقدس «با تلفيق تفکر ايراني با انديشه هاي اسلامي به ويـژه فرهنـگ شيعه و نمادهاي عاشورايي ، هويتي مستقل براي شـعر جنـگ خلـق کردنـد.