چکیده:
دیپلماسی عمومی در دنیای کنونی ابزار کارآمد سیاست خارجی است این وجه از دیپلماسی با برخورداری از گستردهترین مخاطبان، از نخبگان حکومتی تا عموم مردم، از اهمیت فزایندهای برخوردار شده است. جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر ابتکاری را تحت عنوان سیاست همسایگی در پیش گرفته است که ارتقای وجهه ایران و همراه ساختن افکار عمومی کشورهای پیرامون یکی از پیششرطهای موفقیت سیاست همسایگی است و در مقابل، این سیاست نیز زمینهساز ارتقای اعتبار و وجهه ایران در نگاه مردم کشورهای همسایه است. با توجه به پیچیدگی و اهمیت مناسبات قفقازی برای جمهوری اسلامی ایران، قفقاز جنوبی و بهویژه جمهوری آذربایجان از اولویتهای کاربست دیپلماسی عمومی ایران و پیشبرد سیاست همسایگی است. سئوال اصلی این پژوهش بدینصورت مطرح میشود که ظرفیتها و راهکارهای ایران در استفاده از ابزار دیپلماسی عمومی و ارتقای نقشآفرینی آن در روابطش با جمهوری آذربایجان چیست و موانع اصلی بهکارگیری موفق این ابزار در سیاست خارجی ایران در قبال این کشور تاکنون چه مواردی بوده است؟ فرضیه مقاله این است که با وجود برخورداری ایران از ظرفیتهای چشمگیر، موانعی از موفقیت دیپلماسی عمومی تهران در قبال باکو جلوگیری کردهاند. در این پژوهش ضمن معرفی ظرفیتها، موانع کاربست موفق دیپلماسی عمومی ایران در جمهوری آذربایجان ذیل سه عنوان مورد مطالعه قرار گرفته و راهکارهای پیشنهادی برای کاهش نقش منفی این موانع ذیل پنج محور ارائه شده است.
Nowadays public diplomacy is one of the effective tools of foreign policy. This aspect of diplomacy with its wide range of audience from the ruling elite to the general public is becoming increasingly important. Improving Iran's image and attracting the public opinion of the neighbouring nations is one of the preconditions of a successful neighbourhood policy. On the other hand, this policy also paves the way for promoting Iran's credibility and reputation in the eyes of the people of neighbouring countries. Given the complexity and importance of Iran's Caucasian relations, the South Caucasus region and especially the Republic of Azerbaijan are extremely relevant for Iran's public diplomacy and the neighbourhood policy. This study investigates the capacities and tools which Iran can use to conduct its public diplomacy and bolster its relations with the Republic of Azerbaijan. The authors also address the main obstacles to the successful implementation of Iran's public diplomacy towards republic of Azerbaijan. This study holds that "Iran has not been able to implement a successful foreign policy towards Baku despite its significant capabilities." In this essay, in addition to the capacities and the obstacles to the success of Iran's public diplomacy in the Republic of Azerbaijan, some solutions to mitigate these obstacles have been presented.
خلاصه ماشینی:
در صـفحات پیش رو توضیح خـواهیم داد ایـران در کاربسـت دیپلماسـی عمـومی در مناسـباتش بـا جمهوری آذربایجان از ظرفیت های بسیاری از جمله اشتراکات فرهنگی، تاریخی، زبـانی و نزدیکی جغرافیایی برخوردار است ، اما عـواملی چـون میـراث اندیشـه تهدیـدانگاری ایران و اسلام به جامانده از دوره اتحاد شوروی، مواضع و سیاست های خصـمانه دولـت ایلچیبیگ در آغازین سال های استقلال جمهوری آذربایجان بر ضد جمهـوری اسـلامی ایران و اثر پایای آن بر صورت بندی مناسبات دو کشور، فعالیت برخی جریان های ضـد ایرانی در جمهوری آذربایجان ، کاربست شـماری از اشـتراکات فرهنگـی و تـاریخی در چارچوب دولت ـ ملت سازی در جمهوری آذربایجان در رویکردی واگرایانه از ایران و برخی تلاش های دامنه دار از بدو تاسیس این کشور در ١٩١٨ میلادی برای ایجاد دیـوار هویتی با ایران ، بازنماییهای خلاف واقع برخی رسانه هـا دربـاره کنشـگری جمهـوری اسلامی ایران در جنگ قراباغ و مناسبات ایران و ارمنستان و عدم وجود اعتمـاد و درک متقابل در سطح شایسته بین دو کشور و نقش آفرینی منفی شماری از کنشـگران ثالـث و تأثیر همه این موارد در دریافت ها و ارزیابیهـای دو طـرف از یکـدیگر و پدیـد آمـدن سطحی از بیاعتمادی متقابل ، سبب شده است که بر خلاف اراده های معطوف به ارتقای همکاری ها در سطوح حاکمیتی دو کشور، به کارگیری موفق دیپلماسی عمومی از سـوی جمهوری اسلامی ایران در قبال این کشور همسایه با موانع جدی مواجه شود.