چکیده:
سرمایه اجتماعی اگر چه مفهومی نوین و نوپا در عرصه مطالعات شهری است، اما این مفهوم ریشه در روابط اجتماعی نوع بشر دارد. انسان به طور ذاتی در تعامل و تقابل با دیگران نیازهای خود را برطرف ساخته و گذران امور میکند. اثرات این کنشها و نقش آنها به حدی پیچیده میباشد؛ که سبب شده است سرمایه اجتماعی از ابعاد گوناگون، مورد مطالعه محققین علوم مختلف قرار بگیرد. در برنامهریزی شهری نیز شناخت و بررسی سرمایه اجتماعی محلات شهری از ملزومات است، چرا که منجر به واقعگرایی در برنامهها، اقدامات و مدیریت فضا در ساختار محلات خواهد شد. از این رو در مقاله حاضر، با اتخاذ رهیافت تطبیقی به ارزیابی مؤلفههای سرمایه اجتماعی در معیارهای آگاهی، مشارکت و اعتماد اجتماعی در بین محلات مختلف مناطق سهگانه شهر قزوین پرداخته شده است. با بکارگیری روش انجام پژوهش توصیفی– تحلیلی، دادههای کیفی با استفاده از مدل طراحی شده به صورت کمی و قابل سنجش تبدیل گردیدهاند. مدل ارزیابی با ایجاد درخت ارزش و با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و در چهار سطح طراحی شده است. توزیع پرسش نامهها با شناخت محدودههای مطالعاتی از طریق مطالعه میدانی و تعیین حجم نمونه بر اساس فرمول محاسباتی کوکران به صورت نمونهگیری تصادفی سیستماتیک، انجام گرفته است و در نهایت به بررسی تطبیقی مؤلفههای سرمایه اجتماعی در محلات مورد نظر پرداخته شده است. یافتههای پژوهش بازگوی وجود تفاوت معنیدار در میانگین سرمایه اجتماعی و مؤلفههای آن در بین محلات مورد بررسی میباشد. به گونهای که در میان محلات مورد مطالعه محله آخوند در منطقه 1 شهرداری قزوین دارای بیشترین میزان سرمایه اجتماعی و به دنبال آن محله خیام در منطقه 2 و در نهایت محله کوثر در رتبه سوم از لحاظ میزان سرمایه اجتماعی ارزشگذاری شده است.
Although the concept of social investment is a new and emerging field of urban studies, this concept is rooted in the social relations of mankind. Human naturally engages and interacts with others and satisfy their needs as living creatures. The effects of these interactions and their roles is complex; it is social capital avenue and it can be studied by various researchers.In this paper, by adopting a comparative approach to the evaluation components of social capital metrics awareness, participation and social trust among different communities, three regions of Qazvin had been paid attention. The research is undertaken using descriptive - analytical, qualitative data deploying a model designed to quantify and measure. Assessment model creating value tree and AHP method (AHP) and is designed with four levels .The findings of the study showed significant differences across social capital and its components.
خلاصه ماشینی:
ارزیابی تطبیقی جایگاه سرمایه اجتماعی در ساختار محلات شهری با استفاده از تکنیک AHP (مطالعه موردی: شهر قزوین ) تاریخ دریافت مقاله :٩٤/٠١/٢٢ 1 تاریخ پذیرش نهایی مقاله :٩٤/١٢/٠٥ الهام کاکاوند (کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین ) سمیه آهنی (کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین ) فاطمه زارعی (کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین ، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، قزوین ، ایران ) رحیم هاشم پور (دکترای آمایش سرزمین ، استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، دانشکده معماری و شهرسازی، قزوین ، ایران) چکیده سرمایه اجتماعی اگر چه مفهومی نوین و نوپا در عرصه ی مطالعات شهری است ، اما این مفهوم ریشه در روابط اجتماعی نوع بشر دارد.
توزیع پرسش نامه ها با شناخت محدوده های مطالعاتی از طریق مطالعه میدانی و تعیین حجم نمونه بر اساس فرمول محاسباتی کوکران به صورت نمونه گیری تصادفی سیستماتیک ، انجام گرفته است و در نهایت به بررسی تطبیقی مؤلفه های سرمایه اجتماعی در محلات مورد نظر پرداخته شده است .
سپس ، با شناخت محدودههای مطالعاتی از طریق مطالعه میدانی و پرسشنامه ای (بر اساس فرمول محاسباتی کوکران)، که در زمستان ١٣٩٢، به صورت نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انجام گرفته است ، به بررسی تطبیقی مؤلفه های سرمایه اجتماعی در محلات مناطق سه گانه شهر قزوین پرداخته شده است .