چکیده:
فقه سیاسی به عنوان منبع صدور احکام و بر مبنای اجتهاد پویا، نقش مؤثری در تأسیس نظام اسلامی در دوره معاصر و همچنین راهکارهای تداوم آن در اندیشه امام خمینی (ره) ایفا مینماید. پس از اینکه فقه سیاسی توسط امام خمینی (ره) به عنوان مبنایی برای تأسیس حکومت اسلامی به کار گرفته شد و منجر به شکلگیری جمهوری اسلامی گردید، ابعاد فقه بسیار گسترده شد و تنها به حوزههای سیاسی محدود نماند. سؤالی که پژوهش حاضر مطرح میکند این است: فقه سیاسی در اندیشه امام خمینی (ره) از چه راههایی میتواند مصالح آینده نظام اسلامی را بر مبنای مصلحت عموم جامعه به پیش ببرد؟ فرضیه نوشتار این است: فقه سیاسی در اندیشه امام خمینی (ره)، محافظهگرا نیست و با در نظر گرفتن مصالح اجتماعی، احکام جدیدی را وضع میکند که در راستای مصالح جامعه اسلامی مطرح میشوند. روش مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی است که با گردآوری دادهها از طریق منابع اسنادی و کتابخانهای تدوین شده است.
خلاصه ماشینی:
پیشینه تحقیق فقه و سیاست و ارتباط آنان در حوزه های مختلف ، از دیرباز مورد توجه علما، اسلام - شناسان و متفکران عرصه علم و اندیشه قرار داشته است که بر همین اساس ، تحقیقات گسترده ای نیز انجام شده است که به برخی از مهم ترین آنان اشاره میشود: امام خمینی (١٣٩١)، در کتاب «ولایت فقیه (حکومت اسلامی)»، که توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره ) به چاپ رسیده است ، دیدگاه های مبسوط خود را در زمینه چرایی، دلایل و اهداف حکومت اسلامی بر مبنای ولایت فقیه مطرح کرده است که در این اثر فاخر به آیات و روایات متعددی جهت تصدیق نظام سیاسی در اسلام بهره برده است .
از جهتی دیگر، بررسی این مسأله در اندیشه امام خمینی (ره ) به عنوان یکی از بزرگترین نظریه پردازان و رهبران سیاسی جهان اسلام ، رویکرد نوینی را درباره پویایی فقه در برابر مسائل مستحدثه زمانه نشان میدهد که خود نیازمند بازتولید ابعاد فقه در راستای نیازهای آینده جامعه اسلامی است .
در هر صورت ، آنچه باعث تمیز رویکرد فقهی امام خمینی (ره ) از سایر دیدگاه ها میشود، تبدیل نظر به عمل و معرفی فقه اسلامی به عنوان منبعی برای قانونگذاری و اجرای امور جامعه است که امروزه 202 آینده فقه و احکام سیاسی در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره ) نیز جلوه های متعدد آن بازتولید میشود.