چکیده:
کتاب سرخ اثری غیرمتعارف از کارل گوستاو یونگ است که نوادگان او اخیراً اجازۀ انتشارش را دادهاند. یونگ در این کتاب با زبانی نمادین، به شرح تحولات روحی یا پیگیری «تصاویر درونی» خویش و تلاش برای یافتن روح فراموششدۀ خویشتن میپردازد. معارف نیز تنها اثر به جای مانده از بهاء ولد است که در آن مکاشفات روحی خود را بیپروا بیان کرده است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، سفر با روح را در دو اثر مزبور بررسی میکند؛ بدین ترتیب که به شرح چگونگی سفر با روح و مقایسۀ روح یونگ، «روح اعماق» و «روح زمانه» در کتاب سرخ، با روح بهاء ولد، الله، عقل و نفس در معارف و تحلیل آنها پرداخته میشود و در پایان نتایج حاصل از این سفر ذکر میگردد. هدف از تحقیق بیان وجوه تشابه و تمایز دیدگاه یک عارف و یک روانشناس است. نتایج پژوهش نشان میدهد که یونگ علاوه بر روح خویش از روح اعماق سخن میگوید که راهنما و رهانندۀ او از اسارت روح زمانه است، اما بهاء ولد از انواع روح چیزی نمیگوید و تنها هدایتگر او، الله است. در پایان سفر، پس از قتل قهرمان درون (نفس) به دست یونگ، خورشید اعماق در اندرونش طلوع میکند. در معارف نیز بهاء ولد نفس را میکشد و روح او منور به انوار الهی میشود.
The Red Book is an unusual work by Carl Gustav Jung, whose descendants have recently authorized its publication. In this book, he expresses his spiritual developments, pursues his inner images in a symbolic language and tries to find his forgotten soul. Also, Baha ud-Din Walad, the father of Jalal al-Din Muhammad Rumi, in his book, Ma’arif (the Gnosis), expresses his mystical intuitions frankly. The present article attempts to consider the voyage of spirit in these two works by using descriptive – analytical method. Therefore, the themes of "the spirit of the depths" and "the spirit of this time" discussed in The Red Book are compared to concepts of wisdom and soul discussed in Ma’arif; and at the end, the results of this voyage are mentioned. The purpose is to express the similarities and differences between the views of a mystic and a psychologist. The results show that Jung speaks of "the spirit of the depths" that is his guide and saves him from the "the spirit of this time", but Baha ud-Din Walad does not say anything about the types of spirits and his only guide is God. According to Jung, at the end of the voyage, "if the hero in you is slain, then the sun of the depths rises in you". In Ma’arif, Baha ud-Din Walad kills the carnal soul and his soul is enlightened to Divine lights.
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي، سفر با روح را در دو اثر مزبور بررسي ميکند؛ بدين ترتيب که به شرح چگونگي سفر با روح و مقايسۀ روح يونگ ، «روح اعماق » و «روح زمانه » در کتاب سرخ ، با روح بهاء ولد، الله ، عقل و نفس در معارف و تحليل آن ها پرداخته ميشود و در پايان نتايج حاصل از اين سفر ذکر ميگردد.
(بهاء ولد ١٣٨٢، ج ١: ٣٦٤) سؤال پژوهش پژوهش حاضر در پي پاسخ به اين پرسش ها است : سفر با روح در کتاب سرخ و معارف ، با چه انگيزه اي آغاز ميگردد؟ بهاء ولد و يونگ ، طي سفرهاي روحاني خود، چه مراحلي را پشت سر گذاشته اند؟ در پايان اين سفر روحاني، چه نتايجي حاصل ميشود؟ اهميت و ضرورت پژوهش معارف يکي از گنجينه هاي عرفاني و ادبي است که اخيرا مورد توجه قرار گرفته است ، اما بيشتر محققان ، به تأثير مولوي از اين کتاب توجه نشان داده اند و به مقايسۀ آن با آثار نويسندگان ديگر نپرداخته اند.
در عين حال ، چند پژوهش زير، از اين حيث که برخي به بررسي کهن الگوي نفس و شرح ويژگيهاي نفس و روح از ديدگاه يونگ پرداخته اند و بعضي ديگر به تبيين آراي بهاء ولد در باب نفس و روح ، به سبک و سياق مقالۀ حاضر نزديک اند، اما اين مقاله از حيث مقايسۀ سفر با روح در کتاب سرخ و معارف ، بيهمتا است .
(همان : ٢٦٧) در کتاب سرخ ، روح اعماق از يونگ قرباني کردن را ميخواهد اما در معارف ، اين بهاء است که به پيروانش ميآموزد که در اين راه ، خويشتن را قرباني کنند.
Year Bahā al- Dīn Valad, Mohammad Ebn Hossein Xatībī.