چکیده:
تأثیر قدرت مطلوب و نامطلوب در پیشرفت و یا عقبماندگی انسان در جهات معنوى و مادى بر هیچ کس پوشیده نیست. چرا که قدرت مطلوب همانگونه که کمال انسان را به عنوان موجودی مختار در مسیر الی الله تسری میبخشد و زمینه الهی شدن روح او را میسور کرده و به او وجه ای عارفانه میبخشد به همان میزان قدرت نامطلوب بُعد عرفانی انسان را ستانده و او را از فیض خدایی شدن محروم کرده و باعث فقدان روح خدایی در وی میگردد.
در این راستا برخی از آیات قرآن کریم که به آثار و تبعات قدرت نامطلوب میپردازد آیات 4 تا 6 از سوره قصص است. بر اساس این آیات، فرعون بر روی زمین در پی برتریجویی و تضعیف دیگران بود و به هر طریقی به دنبال عملی کردن این هدف بود. بر همین اساس او را نماد قدرت نامطلوب و از مفسدین معرفی میکند. این نوشتار که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته؛ به بیان پیامدهای قدرت نامطلوب و استکباری و سرانجام آنها بر اساس این آیات پرداخته است. قرآن کریم مشکل اصلی و اساسی قدرت فرعون را تکبّر و برتریجویی او و فساد بر روی زمین معرفی میکند. برخی از سیاستهای برتریجویانه و استکباری فرعون که امروزه نیز دستاویز حکومتهای استکباری است عبارتند از: ایجاد فاصله طبقاتی، تفرقهاندازی برای بقای حکومت، استضعاف، استخفاف و تحقیر مردم.
خلاصه ماشینی:
(ابـن منظـور، ١٤١٤ق ، ج١٥: ٩) بر همين اساس قرآن کريم ميفرمايد: «إن فرعون علا في الأرض و جعل أهلهـا شـيعا يستضـعف طائفۀ منهم يذبح أبناءهم و يستحي نساءهم إنه کان من المفسدين » (قصص /٤)، لذا مستکبران سياسي کسانياند که حاکميت و ادارة جامعه را به دست ميگيرند و بندگان خدا را کوچک ، پسـت ، نـادان و صغير و خود را قيم آنان ميشمرند و بر گردن آنان سوار ميشوند و آنان را به بردگي ميگيرند و بـه ناحق و برخلاف اصول فطري، عقلي و ديني بر مردم حکم ميرانند.
حال اگر اين هدف به درستي تحقق يابد، جامعه اي «صالح » به وجود خواهد آمد و کساني که به تحقق اين هدف کمک ميکنند و در راه اصلاح جامعه کمر همت ميبندند، «مصلح » خواهنـد بـود و برعکس ، اگر جامعه اي در تحقق سعادت و صلاح افراد ناکام باشد آن جامعه بـه تناسـب نـاموفقيتش دچار «فساد» است و کساني که راه رشد و هدايت ديگران را سد ميکنند و خار راه سـعادت بشـري به شمار ميروند «مفسد» قلمداد ميشوند و از آنجايي که فرعون نه تنها عملي براي صـلاح و آبـاداني جامعۀ خود انجام نداد بلکه با ظلم ها و ستم هاي گوناگون خود، سبب فساد و تباهي مـردم و جامعـه شد قرآن کريم از او با عنوان «مفسد في الارض» ياد ميکند.