چکیده:
این پژوهش به ادبیات زنان و ویژگیهای آن در عصر صدر اسلام پرداخته است. از آنجایی که نگارش تاریخ ادبیات عرب مرد سالار بوده، یافتن آثار ادبی و شعری زنان در مواردی با مشکلات فراوانی روبرو بوده است. لیکن در دوران معاصر و در نتیجه ی مطالعات و پژوهشهای متعدد، نقش زنان در ساحت شعر و ادبیات تا حدودی متجلی شده و تعداد قابل توجهی از منابع به بررسی شعر زنان پرداختهاند. با بررسی شعر زنان میتوان دریافت که این نوع شعر در مقایسه با شعر مردان تفاوتهای ویژهای داشته است. از جمله این تفاوتها این است که زنان شعر خویش را به بهای ناچیز نفروختند و با آن تکسب نکردند. عاطفه در شعر زنان از قوت خاصی برخوردار بوده است. اغراض شعری زنان با مردان تفاوت چندانی نداشت، گرچه زنان بیشتر در اغراض خاصی چون رثاء به سرودن شعر پرداختند.
خلاصه ماشینی:
مقدمه برخي ناقدان براين باورند که شعر در عصر نبوت و صدر اسلام بسيار اندک است ، و از اهميت چنداني برخوردار نيست ، و حتي اغراض آن نيز بخاطر مشغوليت مسلمانان به امر جهاد و دفاع از اسلام و حفظ ارزشهاي اسلامي ، چون: قرآن و روايت حديث شريف و کوتاهي دوران نبوت و محصور بودن اين دوران ميان دوعصر جاهلي و اموي اغراض آنرا دچار محدوديت کرده است .
و اگر به بررسي بعضي موضوعات اين دوران پرداخته شود، چيزي جز خطب و اشعاري که در دفاع از اسلام و پيامبر سروده شده است چيز خاص ديگري نمي توان يافت .
در بررسي شعر زنان در عصر پيامبر اختلاط شعري نيز مشاهده مي شود، يعني بيت شعري يا قطعه يا قصيده به بيش از دو يا سه شاعر نسبت داده شده است .
از ديگر ويژگيهاي شعر زنان در اين عصر، نحل يا نسبت دادن شعر به غير از شاعران حقيقي است که شعر منحول را مي توان بيشتر در اشعاري که در جنگها و درگيريها ي قبيله اي سروده شده بود، پيدا کرد.
و حتي در غرضي چون غزل، بعلت اينکه زنان در اين گونه ي شعري به پنهان گويي روي مي آورند واز بيان صريح و بي پرده درد و رنج عشق ابا مي نمايند، از اين جهت در مرتبه اي پايين تر از شعر مردان است .
با اينکه مدح بيشتر در شعر مردان تجلي مي کند، اما اين گونه ي شعري را در شعر زنان نيز مي توان به وفور پيدا کرد.