چکیده:
روابط بین زوجین، از جمله موضوعات مهم در قرآن است، البته برای فهم درست دیدگاه قرآن در مورد روابط همسران، میبایست مجموع دستورات آن مورد توجه قرار گیرد، با این حال کسانی به برخی از آموزههای قرآن در این زمینه خرده میگیرند. بررسی و نقد چنین دیدگاهی نسبت به قرآن در مورد روابط بین زوجین مستلزم توجه به دو نکته کلی است: یکی نگاه قرآن به جایگاه و وظایف زوجین، دوم تبیین مسئلۀ نشوز و قیمومیت.
قرآن برای مردان ترجیح حقوقی قائل نیست؛ نسبت به «تمکین»، مرد دارای حق و زن عهدهدار تکلیف و نسبت به «نفقه»؛ زن دارای حق و مرد عهدهدار تکلیف است که در صورت تخلف، هر کدام «ناشز» یا «ناشزه» محسوب میگردند. قیومیت شوهر و اطاعت از او نیز در مواردی است که دستورات او با دین اسلام موافق باشد.
خلاصه ماشینی:
بررسی و نقد چنین دیدگاهی نسبت به قرآن و آموزههای قرآنی در مورد روابط بین زوجین مستلزم توجه به دو نکته کلی است: یکی نگاه اسلام به جایگاه و وظایف زوجین، دوم تبیین مسئلۀ قیمومیت و نشوز.
زن و مرد در حقوق عمومی و حقوق انسانی برابرند؛ اما آیا با توجه به تفاوتهای غیرقابل انکار و غیرقابل زوال میان آنها، نباید هیچگونه تقسیم کار و وظیفه و اختصاص کارکردها در میان باشد؟ قرآن هرگز امتیاز و ترجیح حقوقی و ارزشی برای مردان نسبت به زنان قائل نیست؛ گرچه با توجه به تلازم حق و تکلیف، ممکن است به دلیل تکالیف بیشتری که آن هم بر اساس استعدادهای متفاوت زن و مرد، بر عهده مردان گذاشته است؛ اختیارات بیشتری نیز برای مردان قائل شده باشد.
دین اسلام دو گونه وظیفه را برای زن و شوهر نسبت به یکدیگر تعریف کرده است: وظایف فقهی و حقوقی؛ وظایفی که اگر هر یک از طرفین رعایت نکند، طرف دیگر، مىتواند به حاکم مراجعه کرده و حق خود را مطالبه کند و حاکم نیز طرف دیگر را به اداى آن ملزم میسازد؛ مانند نفقه زن که بر شوهر لازم است یا حق تمکین و اطاعت زن از شوهر.
جمعبندی و نتیجهگیری در مورد نکته اول آن است که از نظر اسلام هریک از زن و شوهر از این جهت که انسان بوده دارای حقوق انسانی یکسان میباشند و هریک از این دو وقتی در چارچوب خانواده و به عنوان همسر دیگری قرار میگیرند با توجه به ویژگیهای فطری و ذاتی خود، نسبت به دیگری وظایفی دارد که هریک ملزم به رعایت آن میباشد.