چکیده:
رجعت به معنای برگشتن گروهی از مردگان (مومنان محض و کافران محض) به صورتهای پیشین خود، در زمان ظهور حضرت مهدی# است. بر اساس آیات قرآن و روایات متعددی که از معصومین^ نقل شده است، مسئلۀ رجعت همانگونه که در گذشته اتفاق افتاده، در آینده نیز به وقوع میپیوندد. برخی افراد وقوع چنین رویدادی را مورد خدشه قرار داده و تحقق آن را در زمانهای مختلف امکانپذیر نمیدانند. علامۀ طباطبایی& مانند بسیاری از مفسرین شیعه، معتقد است که رجعت از نظر عقلی امکانپذیر بوده و آیات و روایات فراوانی وقوع این امر را در زمانهای گذشته و آینده اثبات میکند؛ اما آلوسی به پیروی از بیشتر همکیشان خود، رجعت را در زمان ظهور امام زمان# قبول نداشته و این عقیده را به شیعه نسبت میدهد.
خلاصه ماشینی:
علامۀ طباطبایی& مانند بسیاری از مفسرین شیعه، معتقد است که رجعت از نظر عقلی امکانپذیر بوده و آیات و روایات فراوانی وقوع این امر را در زمانهای گذشته و آینده اثبات میکند؛ اما آلوسی به پیروی از بیشتر همکیشان خود، رجعت را در زمان ظهور امام زمان# قبول نداشته و این عقیده را به شیعه نسبت میدهد.
رجعت، علامۀ طباطبایی، آلوسی مقدمه اعتقاد به مهدی موعود به عنوان منجی آخرالزمان و بحثهای پیرامون آن، از جمله مباحث اعتقادی مسلمانان است که در برخی از آیات قرآن، بدان اشاره شده و روایات زیادی نیز، ارتباط این آیات به بحث مهدویت را بیان کرده است.
[1] بنابراین آلوسی نیز مانند علامۀ طباطبایی و دیگر مفسران شیعه باور دارد که حضرت موسی× به اذن و قدرت خدا مرده را زنده کرد و این دلیلی است بر اعتقاد آلوسی بر وجود رجعت در زمانهای پیشین (آلوسی، 1415ق، ج1، ص294).
علامۀ طباطبایی& در ادامه تفسیر این آیه، پس از ذکر روایتی از امام صادق× که به سرگذشت قومی اشاره میکند که به وسیله بیماری طاعون کشته شدند و پس از مدت زمانی که از مرگشان گذشت، به ارادۀ خدا همگی آنان زنده شدند، (طبرسی، 1386ق، ج2، ص88) آیه را مصداقی از مصادیق رجعت برشمرده است (طباطبایی، 1417ق، ج2، ص427).
با توجه به آنچه گفته شد براساس روایات و نظر مفسرین از جمله علامۀ طباطبایی& این آیه به رجعت و بازگشت گروهی از اهل ایمان و گروهی از اهل کفر، قبل از قیامت، اشاره دارد اما آلوسی پس از اینکه قول به رجعت را عقیده امامیه دانسته و منشأ این عقیده را «عبداللهبنسبا» بیان میکند، آیه را حمل بر حشر در قیامت کرده است.