چکیده:
آیات زیادی در قرآن کریم در مورد عصمت و حقانیت اهل بیت علیهم السّلام وجود دارد که از جمله بارزترین آنها میتوان به آیه تطهیر و ولایت اشاره کرد. دستهای از این آیات، مریوط به وجود مبارک امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشّریف میباشد که از آن جمله میتوان آیه «بقیّت اللّه خیر لکم ان کنتم مومنین...» را نام برد. اگرچه ظاهر این آیه در ضمن داستان حضرت شعیب عجّل الله تعالی فرجه الشّریف در خصوص اهل مدین نازل شده و برداشتهای مختلفی در زمینه معنای ظاهری آن صورت گرفته است، اما بنا به نظر مفسران شیعه و سنی در تفاسیر روایی، یکی از تاویلات و مصادیق باطنی عبارت «بقیّت الله» در آیه مورد بحث، ائمه اطهار علیهم السّلام و به ویژه، امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشّریف میباشند که تحقیق پیش رو در صدد اثبات این مدعا، نگارش یافته است.
خلاصه ماشینی:
طبري (310 ق) طبري در تفسير کبير معناي ظاهري عبارت «بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ» را چنين دانسته است: «آنچه خداي منان بعد از اينکه حقوق مردم را با پيمانه و ترازوي منصفانه بهطور کامل به آنان داديد، براي شما نگه ميدارد و در نتيجه، آن را براي شما حلال ميکند از آنچه با پيمانه و ترازوي ناقص از حقوق مردم کم ميکنيد، براي شما بهتر است» (طبري، 1412: 12 / 61) همچنين، با چند سند از قول مجاهد نقل کرده که مراد از عبارت «بقيت الله»، طاعت الله است (همان، نيز ر.
شريف لاهيجي (1095 ق) شريف لاهيجي نيز در کتاب تفسيري خويش، در تأييد نظرات ديگران در خصوص معناي باطني عبارت «بقيت الله» مينويسد: «در حديث وارد شده که «بقيّت الله» حضرت صاحب الزمان است؛ يعني يکي از مصاديق «بقية الله» حضرت صاحب است» (شريف لاهيجي، 1373: 2 / 470) وي در ادامه به روايتي از کتاب کمال الدين از امام باقر× استناد ميکند که اصل روايت در کتاب مذکور به اين شرح است: از أبي جعفر× حديثي طولاني است که در مورد قائم× ذکر شده است: چون قائم آل محمد| خروج کند و پشت خود را به ديوار کعبه گذارد و سيصد و سيزده کس از مواليان او نزد او حاضر شوند، اولين سخني که ميگويد اين آيه شريفه است: «بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ.